Pracodawca zlecił żonie jednego z pracowników wykonywanie usług polegających na sprzątaniu co drugi dzień biura firmy. Zawarł z nią jednak jedynie umowę woluntarystyczną i płacił za środki czystości oraz przejazd kobiety z domu do firmy. Wypłacał jej także zapomogi, jakie w zakładzie otrzymywali najmniej zarabiający pracownicy. Czy pracodawca miał prawo zatrudniać w ten sposób pracownicę?

Nie. Wspomniany sposób wykonywania pracy przez kobietę odpowiadał cechom stosunku pracy wskazanym w art. 22 par. 1 kodeksu pracy. W szczególności wykonywała ona pracę na rzecz firmy i podlegając jego kierownictwu, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. Praca ta była świadczona za wynagrodzeniem (zapomoga), co potwierdza tezę o pozornym charakterze umowy wolontariatu. Warto podkreślić, że jeśli zawarta przez strony umowa zawiera cechy umowy o pracę oraz umowy cywilnej, dla oceny charakteru zobowiązania, jakie połączyło obie strony, decydujące jest ustalenie, które z tych cech mają charakter przeważający. Wynika to z orzecznictwa Sądu Najwyższego (np. z wyroku z 7 marca 2006 r., I PK 146/05, OSNP 2007 nr 5 – 6, poz. 67). Oceny charakteru umowy należy dokonywać jednak nie tylko na podstawie przyjętych przez jej strony postanowień, które mogą mieć na celu stworzenie pozoru innej umowy, lecz także na podstawie faktycznych warunków jej wykonywania (wyrok SN z 5 maja 2010 r., I PK 8/10).