Harmonogram czasu pracy określany również grafikiem czasu pracy jest planem pracy poszczególnych pracowników na dany okres rozliczeniowy. Za jego pomocą ustala się dla grupy pracowników lub pojedynczego pracownika między innymi dni pracy i dni wolne od pracy. Jak często pracodawca może go zmieniać?
W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że rozkład czasu pracy kształtowany jest co do zasady na płaszczyźnie dwóch poziomów. Pierwszy określany jest mianem zbiorowego i odnosi się do tych aspektów organizacji czasu pracy, które dotyczą grup pracowników i mają charakter względnie stały. Drugi, którego celem jest doprecyzowanie zapisów na poziomie zbiorowym, określany w sposób mniej sformalizowany, może przybierać postać tzw. harmonogramów czasu pracy.
Układ zbiorowy pracy, regulamin pracy lub obwieszczenie mogą się ograniczać jedynie do wskazania ogólnych kwestii związanych z organizacją czasu pracy. W przypadku pracodawców, u których występują niezmienne godziny pracy, ustalenie rozkładu czasu pracy wyłącznie w drodze wymienionych wyżej aktów zbiorowych może się okazać wystarczające. Jednakże w przypadku, w którym praca ma być wykonywana np. 6 dni w tygodniu (od poniedziałku do soboty), na poziomie indywidualnym może zaistnieć konieczność doprecyzowania dni i godzin pracy.
Sposób ustalania harmonogramów czasu pracy nie jest określony w kodeksie pracy, co wywołuje wątpliwości natury praktycznej, dotyczące w szczególności czasu, na jaki powinny być one ustalane, jak również trybu wprowadzania koniecznych modyfikacji. Wydaje się, że czas, jaki upływa między poinformowaniem pracownika o zmianie harmonogramu a jej wprowadzeniem w życie, oceniać należy pod kątem szeroko rozumianych zasad współżycia społeczno-gospodarczego. W konsekwencji okres ten powinien umożliwić pracownikowi przygotowanie się na zmianę oraz ewentualną modyfikację planów urlopowych. Oznacza to, że harmonogramy czasu pracy nie powinny być wprowadzane z dnia na dzień, ale z odpowiednim wyprzedzeniem. Warto też sprawdzić, czy praca w takim trybie nie koliduje z zapisami indywidualnych umów o pracę. Jeśli tak, to należy zastosować porozumienie zmieniające lub wypowiedzenie zmieniające.
Arkadiusz Krasnodębski, radca prawny, partner w kancelarii Salans