Prawo do urlopu wypoczynkowego nabywa każdy pracownik. W zależności jednak od stażu i wykształcenia pracownika wymiar corocznego wypoczynku może być różny i wynosić 20 lub 26 dni.
Prawo do urlopu wypoczynkowego stanowi jedno z podstawowych uprawnień pracowniczych. Z uprawnieniem tym wiążą się dwa istotne pojęcia – prawo do urlopu i wymiar urlopu. Rozróżnienie obu pojęć ma zasadnicze znaczenie dla prawidłowej praktyki ustalania uprawnień urlopowych.

Nabywanie prawa do urlopu

Prawo do urlopu należy rozpatrywać w dwóch różnych sytuacjach, tj. gdy pracownik podejmuje pracę po raz pierwszy oraz gdy jest to dla niego kolejne zatrudnienie. I tak pracownik podejmujący swoją pierwszą pracę uzyskuje prawo do tzw. urlopów cząstkowych z upływem każdego miesiąca pracy. W roku kalendarzowym, w którym pracownik podjął pracę, urlop ten należy się w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.
PRZYKŁAD: PIERWSZY URLOP PRACOWNIKA
Pracodawca zatrudnił od 1 listopada 2008 r. nową pracownicę, która ukończyła szkołę średnią i rozpoczęła studia na pierwszym roku w systemie zaocznym. Jest to dla niej pierwsza praca, którą kontynuuje nieprzerwanie do teraz. Pracownica uzyskała prawo do pierwszego urlopu w wymiarze 2/12 z 20 dni urlopu za miesiące przepracowane w minionym roku. Od stycznia tego roku nabyła ona prawo do kolejnego urlopu w pełnym wymiarze (20 dni).
Z analizy prawa do pierwszego urlopu wynikają dwa zasadnicze wnioski. Po pierwsze, pracownik nabywa urlop sukcesywnie po przepracowaniu każdego miesiąca, a po drugie, jego wymiar odpowiada wymiarowi urlopu, jaki będzie przysługiwać mu po przepracowaniu roku. Może się więc zdarzyć, że w pierwszym roku zatrudnienia pracownik skorzysta z urlopu w wyższym wymiarze, niż wynika to z jego aktualnego stażu urlopowego.
PRZYKŁAD: FIKCYJNY ROK ZATRUDNIENIA
Absolwent szkoły wyższej podjął od 1 marca tego roku swoją pierwszą pracę. Po ukończeniu studiów odbył on 12-miesięczny staż z urzędu pracy. Staż urlopowy tego pracownika wynosi 9 lat (8 lat z tytułu ukończenia szkoły wyższej i 1 rok okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych), ale mimo to po przepracowaniu jednego miesiąca nabędzie on prawo do urlopu w wymiarze 1/12 z 26 dni urlopu. Wymiar pierwszego urlopu ustalany jest bowiem w wymiarze urlopu przysługującego po przepracowaniu roku, a pracownik po roku pracy będzie miał 10-letni staż urlopowy.
Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa z początkiem każdego następnego roku kalendarzowego, tj. z dniem 1 stycznia. Dla nabycia urlopu wystarczy, że pozostaje on w stosunku pracy, co oznacza, że pracownik nie musi faktycznie świadczyć w tym czasie pracy (np. z powodu choroby). Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pracownik przebywa na urlopie bezpłatnym, podczas którego ulegają zawieszeniu prawa i obowiązki stron.
To jest tylko część artykułu, zobacz pełną treść w e-wydaniu Gazety Prawnej.