Rodzaj wykonywanej pracy a nie posiadane kwalifikacje zawodowe decydują o przyznaniu przez ZUS prawa do wcześniejszej emerytury.

Ubezpieczony od 1 maja 1976 r. do 28 lutego 1985 r. pracował jako rybak w Spółdzielni Rybołówstwa Morskiego. Do 1999 roku był zatrudniony u prywatnych armatorów. W 2008 roku złożył wniosek o przyznanie mu wcześniejszej emerytury na podstawie rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.). ZUS po sprawdzeniu świadectw pracy odmówił mu przyznania takiego świadczenia.

Zainteresowany odwołał się od negatywnej dla siebie decyzji. Sąd I instancji ustalił, że wnioskodawca łącznie posiada ponad 26 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 10 lat pracy w szczególnych warunkach. W rezultacie przyjął, że na podstawie art. 32 ust. 1 w związku z art. 46 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), ubezpieczony ma prawo do wcześniejszej emerytury.

ZUS zaskarżył wyrok. Sąd apelacyjny uznał, że sąd I instancji błędnie ocenił charakter wykonywanej przez ubezpieczonego pracy. Jego zdaniem nie można bowiem przyznać prawa do wcześniejszej emerytury bez ustalenia, czy zakres czynności został zaliczony do wykazu A czy B przywołanego rozporządzenia, bowiem w obu tych wykazach wymienione są prace rybaków. Różnica polega na tym, że w przypadku z załącznika A minimalny wiek emerytalny dla mężczyzn wynosi 60 lat, a minimalny okres pracy na morzu 10 lat. Natomiast w przypadku wykazu B mężczyzna może przejść na wcześniejszą emeryturę, mając 55 lat.

Ponieważ ubezpieczony nie mógł udowodnić 15 lat pracy, więc ubiegał się o świadczenie na podstawie prac wymienionych w wykazie B. Sąd apelacyjny uznał, że przy ustalaniu prawa do emerytury niezbędne jest wzięcie pod uwagę zarządzenia nr 24 ministra – kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z 15 sierpnia 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu gospodarki morskiej. Tylko bowiem w ten sposób można ocenić, jaką pracę faktycznie wykonywał ubezpieczony. W efekcie tego sąd apelacyjny uznał, że rybak nie ma prawa do wcześniejszej emerytury.

Zainteresowany złożył do Sądu Najwyższego skargę kasacyjną. Po zbadaniu sprawy SN oddalił ją jako nieusprawiedliwioną. Zdaniem sędziów korzystanie z resortowych wykazów jest uzasadnione, gdy dany rodzaj pracy jest wymieniony w dwóch załącznikach.

sygn. akt II UK 356/10