Dziennikarz, który stracił pracę z powodów politycznych, ZUS zaliczy do okresu nieskładkowego maksymalnie 5 lat.

Pracownik został zatrudniony w telewizji w 1975 r. Po siedmiu latach stracił tę pracę za poglądy polityczne. Nie pracował do 1989 roku. Wtedy wrócił do telewizji na podstawie ustawy z 24 maja 1989 r. o przywróceniu praw pracowniczych osobom pozbawionym zatrudnienia za działalność związkową, samorządową, przekonania polityczne i religijne (Dz.U. nr 32, poz. 172 z późn. zm.).

Dziennikarz wystąpił do ZUS o wcześniejszą emeryturę. Zakład ustalił, że miał on wystarczający (26 lat) staż (okresy składkowe i nieskładkowe). Pracował jednak za krótko w szczególnych warunkach, żeby świadczenie uzyskać (do 1 stycznia 1999 r. zamiast 15 lat przepracował w mediach13 lat). ZUS nie zaliczył mu bowiem prawie czterech lat zatrudnienia na pół etatu w telewizji. Postąpił tak powołując się na par. 2 i 13 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43). Tym samym odmówił mu tego świadczenia.

Ubezpieczony odwołał się od decyzji ZUS do sądu okręgowego pracy i ubezpieczeń społecznych. Sędziowie przyznali rację zakładowi. Dziennikarz przegrał także w sądzie apelacyjnym. Jego sędziowie wskazali na jeszcze inny powód wykluczający otrzymanie świadczenia. Uznali (inaczej niż ZUS i sąd okręgowy), że miał on 24 lata okresów składkowych i nieskładkowych, a prawo wymaga co najmniej 25 lat. ZUS i sąd okręgowy popełnili błąd, zaliczając mu 5 lat z tytułu utraty pracy z powodów politycznych do okresów składkowych, zamiast doliczyć je do okresów nieskładkowych. Wtedy wynosiłyby one odpowiednio: 18 i 6 lat (łącznie 24 lata).

Były dziennikarz wniósł więc sprawę do Sądu Najwyższego. Sędziowie odmówili mu wcześniejszej emerytury, podzielając pogląd sądu apelacyjnego. Wskazali, że art. 7 pkt 4 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.) stanowi, że niewykonywanie pracy w okresie przed 4 czerwca 1989 r. na skutek represji politycznych jest okresem nieskładkowym, nie więcej jednak niż 5 lat. Nie ulega natomiast wątpliwości, że wyżej wymieniona ustawa z 24 maja 1989 r. przewiduje uprawnienie w postaci zaliczenia do stażu pracy okresu pozostawania bez niej w trybie i na zasadach regulowanych w powołanej ustawie emerytalnej.

Sygn. akt I UK 1/11