O przyznaniu renty socjalnej nie decyduje data powstania całkowitej niezdolności do pracy, ale wystąpienie u ubezpieczonego schorzenia uniemożliwiającego podjęcie zatrudnienia.
ZUS odmówił przyznania ubezpieczonemu prawa do renty socjalnej. Powołał się przy tym na orzeczenie komisji lekarskiej, z której wynikało, że ubezpieczony jest wprawdzie całkowicie niezdolny do pracy, ale niezdolność ta nie pozostaje w związku z naruszeniem sprawności organizmu (tj. niepełnosprawnością).
Ubezpieczony od decyzji ZUS odwołał się do sądu I instancji. Ten wskazał, że zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. nr 135, poz. 1268 z późn. zm.), świadczenie to przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:
● przed ukończeniem 18. roku życia,
● w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia,
● w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Sąd na podstawie opinii biegłych ustalił, że ubezpieczony z przyczyn neurologicznych pozostaje niezdolny do pracy. Niezdolność ta (tylko częściowo) powstała przed ukończeniem przez niego 18 lat. Z kolei przewlekłe zakażenie wirusem HIV zostało stwierdzone u niego po sześciu latach od pełnoletniości. Dopiero wtedy był on całkowicie niezdolny do pracy.
W efekcie sąd uznał, że ubezpieczony został całkowicie niezdolny do pracy z powodu niepełnosprawności dopiero po ukończeniu przez niego 18 lat. Tym samym nie spełnia warunków do przyznania renty socjalnej. Sąd podtrzymał więc rozstrzygniecie ZUS. Podobny wyrok zapadł w sądzie II instancji.
Ubezpieczony wniósł więc skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego (SN). Zarzucił w niej m.in. błędną interpretację art. 4 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej. W ocenie SN całkowita niezdolność do pracy może powstać np. po ukończeniu przez ubezpieczonego 18 lat, ale do nabycia prawa do renty socjalnej istotne jest, aby przyczyna naruszenia sprawności organizmu (powodująca całkowitą niezdolność do pracy) powstała nie później niż po osiągnięciu pełnoletniości. SN zaznaczył jednak, że pojęcia „całkowita niezdolność do pracy” i „naruszenie sprawności organizmu” nie są tożsame. Można więc stwierdzić, że mogą one powstać w różnych momentach.
W niniejszej sprawie konieczne, zdaniem sądu, jest zatem rozstrzygnięcie, czy naruszenie sprawności organizmu powodujące całkowitą niezdolność do pracy skarżącego powstało przed ukończeniem 18. roku życia.
SN uchylił zaskarżony wyrok i przekazał do ponownego rozstrzygnięcia.
SYGN. AKT I UK 240/10