Pracodawca nie może sam określać dla celów emerytalnych, które stanowiska pracy kwalifikują się do tzw. szczególnych warunków. Co więcej, nawet zaświadczenie firmy nie musi być wiążące dla ZUS.
Ubezpieczona była zatrudniona na stanowisku księgowej z obsługą komputera. Firma w świadectwie pracy wskazała, że jej praca była wykonywana w szczególnych warunkach. Jako podstawę wskazała załącznik A dział XIV, pkt 5 do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (praca elektronicznych monitorów ekranowych – komputera). ZUS uznał, że ubezpieczona tylko kilka lat przepracowała w szczególnych warunkach, a praca u ostatniego pracodawcy do takiej się nie zalicza. Podkreślił, że księgowa pracowała przy komputerze, który nie spełniał warunków pracy przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych. Odmówił więc przyznania jej wcześniejszej emerytury ze względu na to, że na 1 stycznia 1999 r. nie miała wymaganego 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach (art. 183 ustawy emerytalnej). W tym samym czasie pracodawca stwierdził, że błędnie zinterpretował rozporządzenie. Zmienił więc świadectwo pracy, uznając, że ubezpieczona nie pracowała w szkodliwych warunkach.
Od decyzji ZUS odwołała się do sądu I instancji. Ten przyjął, że praca na stanowisku księgowej wiązała się z ciągłym posługiwaniem się komputerem (monitorem ekranowym). Sąd zmienił więc decyzję ZUS i przyznał jej prawo do wcześniejszej emerytury.
ZUS od wyroku odwołał się do sądu II instancji. Apelację uzasadniał tym, że ubezpieczona nie pracowała w szczególnych warunkach, skoro była zatrudniona jako księgowa z obsługą komputera. Sąd II instancji oddalił jednak apelację, na co ZUS wniósł więc skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego.
SN wskazał, że nie należy do kompetencji pracodawcy określanie, dla celów emerytalnych, stanowisk pracy, które spełniają kryteria pracy w szczególnych warunkach. Uznał, że oświadczenia pracowników i świadectwo pracy nie jest wiążące dla sądu przy ocenianiu, że dane stanowisko jest zaliczone do pracy w szczególnych warunkach. Wskazał, że przy rozstrzyganiu wątpliwości powinni być powołani biegli, którzy wskażą, że stanowisko było taką pracą. SN uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia.
Sygn. akt II UK 236/09