Firma, która wskazała kwalifikacje zawodowe jako zasadnicze kryterium wyboru do zwolnienia, powinna umożliwić każdemu pracownikowi ich uzupełnienie.
ORZECZENIE
Od marca 1987 r. firma zatrudniała pracownika na stanowisku palacza na czas nieokreślony. Do jego obowiązków należało m.in. dbanie o stan bezpieczeństwa przeciwpożarowego i higienę pracy.
W 2006 roku firma miała stratę w wysokości 28 mln zł, a w pierwszych dwóch miesiącach 2007 roku - ponad 2 mln zł. W związku z tym zarząd zmienił regulamin organizacyjny. Na tej podstawie doszło do połączenia oddziału utrzymania ruchu odlewni z działem utrzymania ruchu, w którym zatrudniony był pracownik.
Następnie otrzymał on oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę z zachowaniem skróconego okresu wypowiedzenia. Jako przyczynę wypowiedzenia firma podała zmniejszenie zatrudnienia z przyczyn ekonomicznych i zmian organizacyjnych.
Pracownik nie zgodził się z decyzją firmy i wystąpił do sądu I instancji. Sąd uznał, że wprawdzie pracodawca nie naruszył przepisów o wypowiadaniu umów, to jednak wypowiedzenie pracownikowi umowy nie było zasadne. W ocenie sądu pracodawca nie zastosował sprawiedliwych i obiektywnych kryteriów doboru pracowników do zwolnienia.
Wskazał też, że firma wcześniej nie wymagała od pracownika uprawnień hydraulicznych i nie informowała go o potrzebie przekwalifikowania się lub uzupełnienia wykształcenia, tak jak to było w przypadku innych pracowników.
Zdaniem sądu, pracodawca nie wziął również pod uwagę stażu pracy, nienagannej opinii, dotychczasowego sposobu wykonywania pracy i warunków rodzinnych. Sąd przywrócił pracownika do pracy na poprzednich warunkach.
Od tego wyroku firma odwołała się do sądu apelacyjnego. Ten uznał, że kryteria zwolnienia pracowników przyjęte przez nią były właściwe. Sąd wskazał, że jej zamiarem było ograniczenie zatrudnienia przez połączenie stanowisk pracy, co wynikało z jej trudnej sytuacji finansowej.
Firma połączyła stanowiska palaczy ze stanowiskami hydraulików i dlatego, zdaniem sądu apelacyjnego, pracownik jako osoba nieposiadająca kwalifikacji w zawodzie hydraulika została wytypowana do zwolnienia z pracy. Dlatego zmienił zaskarżony wyrok i oddalił powództwo pracownika o przywrócenie do pracy.
Pracownik wniósł skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. Zdaniem SN, wskazana pracownikowi przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę polegająca na zmniejszeniu zatrudnienia z przyczyn ekonomicznych jest w sposób oczywisty zbyt ogólna, a przez to wadliwa.
W ocenie SN, zasada równego traktowania pracowników wymaga, aby pracodawca, który wskazał kwalifikacje zawodowe jako zasadnicze kryterium do zwolnienia, powinien umożliwić wszystkim zatrudnionym ich uzupełnienie.
Podkreślił, że dopiero wtedy można zastosować wszystkie obiektywne i sprawiedliwe kryteria wyboru do zwolnienia z pracy konkretnego pracownika spośród wszystkich zatrudnionych. SN uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał ponownie do sądu apelacyjnego.
Sygn. akt I PK 86/08
