Becikowe, urlopy, ulgi podatkowe: tak wygląda polityka prorodzinna w Polsce

1 Dłuższy urlop macierzyński

Następnie Sejm zajął się wydłużaniem urlopów macierzyńskich. Przysługuje on każdej kobiecie, która w chwili porodu pozostaje w stosunku pracy. W taki wypadku jest przyznawany wszystkim pracownicom jednakowo, ale czas jego trwania zależy od liczby urodzonych dzieci podczas jednego porodu.

Jednak najpierw urlop macierzyński trwał zaledwie 16 tygodni po urodzeniu pierwszego dziecka. W 2006 r. wydłużono go do 18 tygodni, a przy drugim i kolejnym dziecku do 20.

Wreszcie w 2009 r. urlop macierzyński został wydłużony do 20 tygodni przy urodzeniu pierwszego dziecka, 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci, 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci, 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci, 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci

Ponadto po wykorzystaniu całego urlopu macierzyńskiego kobieta może skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, który jest przyznawany jednorazowo i wynosi do 6 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i do 8 tygodni w przypadku urodzenia dwóch lub większej liczby dzieci.

>>Czytaj też: Dodatkowy macierzyński już wkrótce zostanie połączony z urlopem rodzicielskim?

2 Urlop ojcowski

W 2010 roku weszły w życie urlopy ojcowskie, z których mogą korzystać tylko ojcowie w ciągu pierwszego roku życia dziecka i początkowo trwał on tylko tydzień.

Od 2012 r. prawo do urlopu ojcowskiego w przypadku ojca biologicznego przysługuje w wymiarze 2 tygodni do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia. Urlop ojcowski może być udzielany równolegle z urlopem macierzyńskim.

>>Czytaj też: Ojcowie zostają z dziećmi: coraz więcej korzysta z urlopu ojcowskiego i rodzicielskiego

3 Urlop rodzicielski

W 2013 wprowadzono kolejne rozwiązanie - urlop rodzicielski. Można z niego skorzystać bezpośrednio po wykorzystaniu podstawowego urlopu macierzyńskiego oraz pełnego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

Prawo do urlopu mają obydwoje rodzice na takich samych zasadach, jednak tylko wtedy, gdy mają opłacone ubezpieczenie chorobowe.

Niezależnie od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie, urlop rodzicielski wynosi do 26 tygodni. Nie musi być wykorzystany jednorazowo - można z niego skorzystać od razu w pełnym wymiarze lub podzielić go na maksymalnie trzy części. Muszą one jednak następować jedna po drugiej, a długość każdej z nich powinna wynosić nie mniej niż 8 tygodni, w wymiarze wielokrotności tygodnia.

Więcej na ten temat przeczytasz tutaj>>

4 Ile wynosi zasiłek

Za okres urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego oraz urlopu rodzicielskiego przysługuje zasiłek macierzyński.

Zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru, a za okres urlopu rodzicielskiego w wysokości 60 proc. podstawy wymiaru. Jednak jeżeli kobieta zadeklaruje, że od razu wykorzysta cały przysługujący jej urlop macierzyński i rodzicielski, to zasiłek macierzyński otrzyma w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru przez cały ten okres.

5 Urlop wychowawczy

Rodzic może skorzystać także z urlopu wychowawczego, który jest przyznawany w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, które nie ukończyło 5 roku życia. Przysługuje on zarówno matce dziecka, jak i jego ojcu, a także opiekunom prawnym.

Urlop wychowawczy jest urlopem bezpłatnym – przebywający na nim pracownik nie więc dostaje ani wynagrodzenia, ani zasiłku.

6 Zwolnienie ze składek na FP i FGŚP

Ustawodawca wprowadził również wiele rozwiązań mających ułatwić rodzicom powrót na rynek pracy. Aby zachęcić pracodawcę do przyjmowania młodych rodziców do pracy po urlopach związanych z rodzicielstwem, przewidział zwolnienie z obowiązku opłacania składek na FP i FGŚP za takich pracowników.

Takie zwolnienie przysługuje więc w przypadku urlopów macierzyńskich, urlopów na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowych urlopów macierzyńskich, dodatkowych urlopów na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopów rodzicielskich lub urlopów wychowawczych. Okres zwolnienia z płatności składek wynosi 36 miesięcy począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie z jednego z wymienionych urlopów. Zwolnienie nie przysługuje jednak za pracownika wracającego do pracy po urlopie ojcowskim, nie obejmuje także zleceniobiorców.

7 Świadczenie aktywizacyjne i grant na telepracę

W 2014 roku wprowadzono także korzystne dla młodych rodziców rozwiązania, gdy znowelizowano ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Rząd, aby zachęcić przedsiębiorców do zatrudniania bezrobotnych rodziców powracających na rynek, przewidział między innymi świadczenie aktywizacyjne i grant na telepracę.

W przypadku świadczenia aktywizacyjnego chodzi o rodziców, którzy w okresie 3 lat przed rejestracją w urzędzie pracy jako bezrobotni zrezygnowali z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej z uwagi na konieczność wychowywania dziecka. Jeżeli pracodawca zatrudni takiego rodzica na 12 miesięcy, może otrzymywać przez ten okres dofinansowanie w wysokości 1/2 minimalnego wynagrodzenia. Musi także takiego pracownika po zakończeniu okresu refundacji zatrudnić na 6 miesięcy. W przypadku, gdy zatrudnienie wyniesie 18 miesięcy, firma może otrzymywać dofinansowanie w wysokości 1/3 minimalnego wynagrodzenia, po czym musi zatrudnić taką osobę na 9 miesięcy.

Z kolei grant na telepracę może otrzymać pracodawca, który zatrudni bezrobotnych rodziców powracających na rynek pracy, posiadających co najmniej jedno dziecko w wieku do 6 lat i którzy w okresie 3 lat przed rejestracją w urzędzie pracy jako bezrobotni zrezygnowali z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej z uwagi na konieczność wychowywania dziecka. Jeżeli rodzic świadczy telepracę, pracodawca może otrzymać wsparcie finansowe w wysokości do 6-krotności minimalnego wynagrodzenia, o ile dana osoba zostanie zatrudniona na 12 miesięcy w pełnym wymiarze czasu pracy lub przez okres 18 miesięcy w połowie wymiaru czasu pracy.

Przedsiębiorca, który nie wywiąże się z którejś umowy, będzie musiał zwrócić otrzymane środki.

8 Elastyczny czas pracy

Od 2013 roku obowiązują nowe przepisy Kodeksu pracy, które pozwalają młodym rodzicom tak ustalić swój grafik pracy, aby skoordynować go z potrzebami dziecka.

Na podstawie nowych przepisów możliwe jest stosowanie ruchomego czasu pracy, czyli ustalenie rozkładów przewidujących różne godziny rozpoczynania pracy w różnych dniach albo wskazywanie przedziału czasu, w którym zatrudniony powinien podjąć obowiązki. W ten sposób pracownik może zadecydować, o której godzinie stawi się w firmie - ważne jest, aby zmieścił się w wyznaczonym przedziale czasowym ustalonym przez pracodawcę, na przykład pomiędzy godziną 6.00 a 9.00. Dwukrotne rozpoczynanie pracy w tej samej dobie nie stanowi przy tym pracy w nadgodzinach.

Pracą w nadgodzinach nadliczbowych nie jest także - zgodnie ze znowelizowanymi przepisami - czas odpracowania zwolnienia od pracy, udzielonego pracownikowi na jego pisemny wniosek, w celu załatwienia spraw osobistych.

Na czym polega elastyczny czas pracy>>

9 PIT 2014: Większa ulga na dzieci

Rodzice mogą korzystać również z udogodnień przy rozliczaniu PIT. Do tej pory można było, w ramach ulgi prorodzinnej, odpisać od podatku 1112,04 rocznie na dziecko. Jednak w tym roku zmieniły się przepisy i ulga na trzecie dziecko wzrośnie z 1668 zł do 2 tys. zł, a na kolejne dzieci z 2 tys. 224 zł do 2 tys. 700 zł.

Ponadto nowe przepisy zakładają, że podatnik, który obecnie płaci za niski podatek, by odliczyć pełną ulgę, będzie mógł otrzymać zwrot kwoty stanowiącej różnicę między przysługującym mu pełnym odliczeniem a kwotą odliczoną - w zeznaniu podatkowym. Zwrot nie będzie mógł przekroczyć łącznej kwoty zapłaconych przez podatnika składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Zgodnie więc z oficjalnymi obliczeniami, rodzina z jednym dzieckiem będzie mogła maksymalnie odliczyć w zeznaniu podatkowym a 2014 rok - 1 tys. 112,04 zł; z dwójką dzieci – 2 tys. 224,08 zł; z trójką – 4 tys. 224,12 zł; z czwórką – 6 tys. 924,12 zł, a z pięciorgiem – 9 tys. 624,12 zł.

Skorzysta na tym ponad milion rodzin: Prezydent podpisał ustawę podwyższającą ulgi podatkowe na dzieci>>

10 Żłobki i przedszkola

Równie ważne jak urlopy i świadczenia pieniężne są różne formy usług opiekuńczych, w tym żłobki i przedszkola. Badania pokazują, że wiele kobiet rezygnowało z pracy właśnie z powodu trudnego dostępu do tych usług, w tym na przykład zbyt wysokiego czesnego za przedszkole.

Rodzice narzekają zwłaszcza na zbyt małą liczbę żłobków w Polsce, dlatego też powstał rządowy program „Maluch”, w ramach którego można starać się o wsparcie tworzenia i funkcjonowania żłobków i klubów dziecięcych. Można też liczyć na wsparcie usług świadczonych przez dziennego opiekuna. W 2014 roku na Program przeznaczono kwotę 101 mln zł.

Do 2013 roku o wsparcie na żłobki można się było także starać z funduszy unijnych.

Także gminy otrzymały więcej pieniędzy na budowę placówek opieki>>