Nasz pracownik otrzymywał stałe wynagrodzenie oraz premię uznaniową w stałej kwocie. Premię otrzymał również w całości w miesiącu, w którym przebywał na zwolnieniu lekarskim przez 5 dni, nie została pomniejszona za czas niezdolności do pracy. Pracownik prawo do premii utracił, kiedy jego zwolnienie obejmowało cały miesiąc, ponieważ z regulaminu wynagradzania obowiązującego w naszej firmie wynika, że premia ulega obniżeniu za czas usprawiedliwionej nieobecności z tytułu choroby, jeżeli niezdolność do pracy była dłuższa niż pięć dni w miesiącu. Pracownik przebywa od dwóch miesięcy na zwolnieniu.
Jak w takim wypadku wyliczyć wysokość zasiłku chorobowego, w przypadku gdy wynagrodzenie miesięczne pracownika wynosiło 2000 zł brutto, a premia 1000 zł brutto? Jaką kwotę zasiłku miesięcznie powinien ZUS wypłacać (pracownik jest niezdolny do pracy z powodu wypadku przy pracy, powinien więc otrzymać zasiłek w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru)?
Jeżeli pracodawca nie wypłaca premii uznaniowej za miesiąc, w którym pracownik z przyczyn usprawiedliwionych nie przepracował ani jednego dnia, ponieważ chorował przez wszystkie dni, powoduje to, że premię tę należy uwzględnić w podstawie wymiaru świadczenia przysługującego za ten miesiąc. Zgodnie bowiem z art. 41 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się tych składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku. W opisanej sytuacji przepisy w regulaminie są tak skonstruowane, że tylko długa absencja pozbawia premii. W przypadku, gdy pracownik przebywał na zwolnieniu 5 dni, otrzymał premię niepomniejszoną. Celem zaś zasiłku jest wyrównanie strat w zarobku, jakie poniósł ubezpieczony w związku z chorobą. Skoro więc krótka choroba nie wpłynęła na otrzymaną premię, to także premia nie może wpłynąć na wysokość zasiłku – nie ma bowiem potrzeby rekompensowania jej utraty.
Gdy jednak pracownik utracił premię, musi ona zostać mu zrekompensowana. Zgodnie z ogólną zasadą podstawę wymiaru zasiłku chorobowego pracownika stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Przez pojęcie wynagrodzenia należy rozumieć przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz chorobowe.
W obliczeniach należy też uwzględnić powyżej opisaną regułę, zgodnie z którą w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych nie uwzględnia się premii, do których pracownik zachowuje prawo w myśl przepisów płacowych, jeżeli są one wypłacane za okresy pobierania tych świadczeń.
Jeśli przepisy płacowe nie zawierają postanowień o zachowywaniu prawa do premii za okresy pobierania świadczeń, uznaje się, że premia nie przysługuje za te okresy i należy ją wliczyć do ustalenia podstawy wymiaru. Jeżeli jednak mimo braku odpowiednich postanowień w przepisach płacowych lub w umowie o pracę pracodawca udokumentuje, że premia jest pracownikowi wypłacana za okres pobierania świadczenia chorobowego, to nie uwzględnia się jej w podstawie wymiaru tego świadczenia.
Jak obliczyć zasiłek
Pracownik otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze 2000 zł oraz premię 1000 zł.
W ciągu ostatnich 12 miesięcy poprzedzających zachorowanie pracownik nie chorował.
KROK 1. Ustalamy łączne wynagrodzenie zasadnicze za ostatnie 12 miesięcy
3000 zł × 12 = 36 000 zł
KROK 2. Ustalamy przeciętne wynagrodzenie za ostatnie 12 miesięcy
36 000 zł : 12 = 3000 zł
KROK 3. Pomniejszamy przeciętne wynagrodzenie o składki na ubezpieczenie społeczne
3000 zł × 13,71 proc. = 411,30 zł
KROK 4. Ustalamy podstawę wymiaru zasiłku chorobowego
3000 zł – 411,30 = 2588,70 zł (podstawa wymiaru zasiłku chorobowego)
KROK 5. Obliczamy zasiłek chorobowy brutto
2588,70 : 30 dni = 86,29 zł
86,29 × 30 dni zwolnienia= 2588,70 zł
KROK 6. Obliczamy zasiłek netto
Podstawa opodatkowania: 2588,70 zł, po zaokrągleniu 2589,00 zł
Zaliczka na podatek: 2589,00 × 18 proc. = 466,02 zł
466,02 – 46,33 zł (ulga podatkowa) = 419,69 zł, po zaokrągleniu 420,00 zł
W przypadku wskazanym w pytaniu w miesiącu, w którym pracownik choruje przez wszystkie dni, premia powinna być uwzględniona w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego, ponieważ za taki miesiąc pracownik jej nie otrzymuje.
Podstawa prawna
Art. 36–38 i art. 41 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 372 ze zm.).
