Narodowe Centrum Nauki będzie finansować badania podstawowe prowadzone przez początkujących naukowców. O tym, który z nich otrzyma taką pomoc, zdecyduje konkurs.
Wczoraj rząd przyjął pięć ustaw dotyczących zasad finansowania nauki, Polskiej Akademii Nauk, Instytutów Badawczych, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowego Centrum Nauki. W przyszłym roku budżet przeznaczy na naukę o 1,4 mld zł więcej niż w obecnym roku. Nakłady ogółem wyniosą 5,6 mld. Wzrost ten jest związany z rozpoczętą reformy nauki.
- Ze względu na korektę budżetu, nie zmieni się jednak plan reformy - mówi prof. Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego.
Dodaje, że reforma ta będzie polegać na wprowadzeniu m.in. zmian w procedurach finansowania badań oraz funkcjonowaniu jednostek naukowych w Polsce.
Z projektu nowej ustawy o zasadach finansowania nauki wynika, że do 2015 roku 50 proc. środków trafi na realizację zadań przez Narodowe Centrum Nauki oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Zostaną one przeznaczone na badania naukowe lub prace rozwojowe.
- Dobrze, że będą zwiększane nakłady finansowe na realizację zadań przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju - mówi Zbigniew Śmieszek, wiceprzewodniczący Rady Głównej Jednostek Badawczo-Rozwojowych. Dodaje, że Centrum odpowiada za koordynację i finansowanie wszystkich badań w kraju, w tym programów strategicznych i projektów celowych i rozwojowych.
Wysokość dotacji budżetowej dla jednostek naukowych będzie zależeć od ich kategorii (A, B lub C) przyznanych po przeprowadzeniu oceny przez Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych. Te, które uzyskają kategorię C, nie otrzymają dotacji na działalność statutową.
- Wprowadzenie kategorii C nie powinno oznaczać, że jednostkom naukowym zostaną odebrane środki na ich funkcjonowanie - mówi Zbigniew Śmieszek. Jego zdaniem, przyznanie jej powinno umożliwić warunkowe finansowanie placówki przez dwa lata.
Rządowa reforma zakłada również utworzenie w Krakowie Narodowego Centrum Nauki, które będzie m.in. zajmowało się ogłaszaniem konkursów na finansowanie badań podstawowych, przyznawanie stypendiów doktorskich i staży po uzyskaniu stopnia naukowego doktora. Corocznie Centrum ma przeznaczać co najmniej 15 proc. swoich środków na wsparcie osób rozpoczynających karierę naukową.
Zdaniem resortu nauki, jego utworzenie ma być wsparciem dla polskich naukowców, którzy będą chcieli ubiegać się o uzyskanie grantów badawczych udzielanych przez UE. Rada Centrum przejmie kompetencje ministra nauki dotyczące udzielania środków na projekty badawcze. Będzie też musiała określić 30 dyscyplin, w których będą ogłaszane i przeprowadzane publiczne konkursy na projekty badawcze.
Informacje zawarte w ogłoszeniu mają dotyczyć trybu konkursu, kryteriów oceniania i środków przeznaczonych na jego sfinansowanie.
Resort nauki i szkolnictwa wyższego postanowił też zreformować Polską Akademię Nauk, która będzie miała ustawowy obowiązek pomagać w rozwoju osobom rozpoczynającym karierę naukową.