Skoro warunkiem otrzymania renty jest niezdolność do pracy, konieczne jest ukazanie orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Takie orzeczenie jest dowodem na całkowitą lub częściową niezdolność do pracy. W przypadku całkowitej niezdolności, ubezpieczony utracił zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, z kolei częściowa niezdolność wskazuje na utratę zdolności wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami.

Wyróżnia się także niezdolność do samodzielnej egzystencji. Ten rodzaj niezdolności do pracy stwierdza się, gdy ubezpieczony potrzebuje stałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy, która jest całkowicie niezdolna do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, przysługuje dodatek pielęgnacyjny. O tym, jak się o niego ubiegać przeczytasz tutaj. Dodatek, zasiłek i świadczenie pielęgnacyjne.

Kolejnym warunkiem, który ubezpieczony musi spełnić łącznie z wyżej opisanym jest odpowiedni staż ubezpieczeniowy. Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

• 1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

• 2 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

• 3 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

• 4 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

• 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Stażu ubezpieczeniowego nie wymaga się od osoby, która została zgłoszona do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat lub w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu szkoły gimnazjalnej, ponadgimnazjalnej lub wyższej, a do dnia powstania tej niezdolności miała jakiekolwiek okresy składkowe lub nieskładkowe. Ustawodawca przewiduje jeszcze jeden wyjątek zwalniający ze stażu ubezpieczeniowego. Tego warunku nie musi spełniać osoba, u której niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub podczas powrotu z pracy.

Krótszy czas pracy i dodatkowy urlop wypoczynkowy. Jakie są uprawnienia pracownicze osób niepełnosprawnych? Tego dowiesz się tutaj.

Nie wymaga się posiadania odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego od osoby, która została zgłoszona do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat lub w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu szkoły ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub szkoły wyższej, a do dnia powstania niezdolności do pracy miała jakiekolwiek okresy składkowe lub nieskładkowe.

Osobie, która spełnia opisane wymagania przysługuje renta stała lub okresowa. Rentę stałą otrzyma ubezpieczony trwale niezdolny do pracy, a częściową – odznaczający się okresową niezdolnością.

Orzeczenie o niezdolności do pracy jest ważne nie dłużej niż 5 lat. W przypadku, gdy według wiedzy medycznej nie ma rokowań na odzyskanie zdolności do pracy przed upływem tego okresu, niezdolność do pracy orzekana jest na okres dłuższy niż 5 lat, a nawet na stałe.

O przyznaniu renty, decyduje też czas, w którym powstała niezdolność do pracy. Musi ona zostać stwierdzona w trakcie jednego z okresów składkowych lub nieskładkowych, nie później niż na 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Ile można dorobić do renty. Zobacz dokładne kwoty

Wysokość renty zależy od kwoty bazowej obowiązującej w momencie przyznawania świadczenia, ilości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych oraz od zarobków uwzględnianych w podstawie wymiaru renty. Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi: 24 proc. kwoty bazowej, o której mowa oraz

• po 1,3 proc. podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych

• po 0,7 proc. podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

• po 0,7 proc. podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista osiągnąłby wiek emerytalny. Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75 procent renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych