Mam dwójkę dzieci w wieku 5 i 8 lat. Zamierzam złożyć wniosek o przyznanie zasiłku rodzinnego oraz dodatku na rozpoczęcie roku szkolnego na starsze dziecko. Czy od 1 listopada zwiększy się kryterium dochodowe, od którego zależy uzyskanie świadczeń rodzinnych, i czy otrzymywanie świadczeń z programu 500+ będzie wliczone do dochodu mojej rodziny – pyta pan Paweł.
Podstawowym warunkiem uzyskania zasiłku rodzinnego i przysługujących do niego dodatków jest spełnianie kryterium dochodowego. W przeciwieństwie do kwot wsparcia jego wysokość w rozpoczynającym się 1 listopada br. nowym okresie zasiłkowym się nie zmieni. Podwyżka przewidziana jest dopiero na kolejny, który zacznie się 1 listopada 2017 r. To oznacza, że aby świadczenia mogły być przyznane, dochód na osobę w rodzinie nie powinien przekraczać 674 zł. Gdy jest w niej dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem zaliczającym do umiarkowanego lub znacznego jej stopnia, wspomniany próg wynosi 764 zł. Przekroczenie przez rodzinę kryterium dochodowego nie musi jednak automatycznie oznaczać, że nie otrzyma w ogóle zasiłku. Od początku tego roku obowiązuje zasada złotówka za złotówkę, która sprowadza się do tego, że kwota świadczeń należna rodzicowi na dzieci jest pomniejszana o tyle złotych, o ile przekroczony został próg. Wyliczeniem należnej wysokości wsparcia zajmuje się gmina.
Terminy składania wniosków i wypłata świadczeń / Dziennik Gazeta Prawna
500+ to nie dochód
Możliwość uzyskania świadczenia sprawdza się na podstawie dochodu osiągniętego przez członków rodziny w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, na który składany jest wniosek. Przy ubieganiu się o zasiłki na ten zaczynający się 1 listopada br. są więc brane pod uwagę dochody z 2015 r. Uwzględnia się cztery grupy dochodów:
● Pierwsza to przychody opodatkowane na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, które są pomniejszane o należny podatek, oraz składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Do tej grupy zalicza się głównie dochody z tytułu wynagrodzenia za pracę, emerytury i renty.
● Drugą kategorią są przychody obłożone zryczałtowanym podatkiem dochodowym (pomniejszone o podatek oraz składki do ZUS i NFZ). Dotyczy ona głównie rodziców, którzy prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą.
● Trzecią grupę stanowią te, od których w ogóle nie jest odprowadzana należność do fiskusa, przy czym przepisy zawierają zamknięty katalog takich właśnie dochodów, które na pewno będą wliczone do kryterium. Wśród nich są m.in. alimenty, świadczenia takie jak np. stypendia socjalne, wsparcie z Funduszu Alimentacyjnego oraz świadczenie rodzicielskie. Co istotne, w tym roku po raz pierwszy do kryterium będzie też wliczana kwota zwracana w 2015 r. rodzicom przez urzędy skarbowe z tytułu niewykorzystanej ulgi podatkowej na dzieci za 2014 r., bo ona również należy do dochodów nieopodatkowanych. Natomiast do świadczeń, które nie będą uwzględnione, należy przysługujące od kwietnia br. świadczenie wychowawcze, czyli 500 zł na dziecko. To oznacza, że nie będzie ono wliczone do dochodu osób starających się o zasiłki rodzinne.
● Wreszcie ostatni typ dochodów dotyczy osób utrzymujących się z gospodarstwa rolnego. W ich sytuacji przyjmuje się, że z jednego hektara przeliczeniowego osiągany jest dochód odpowiadający 1/12 dochodu, ogłaszanego we wrześniu każdego roku przez prezesa GUS za poprzedni rok (ten za 2015 r. nie został jeszcze podany, w 2014 r. wynosił 208,83 zł).
Aktualizacja dochodu
W wielu rodzinach sytuacja finansowa w porównaniu z poprzednim rokiem kalendarzowym ulega zmianie, bo któryś z jej członków utracił albo uzyskał jakiś dochód.
Aby kwestia ta była uwzględniana przy ubieganiu się o zasiłek na dziecko, przepisy zawierają specjalną procedurę utraty i uzyskiwania dochodu. Pozwala ona na uwzględnienie takich okoliczności, w których doszło do jego zmniejszenia lub powiększenia, w tym uzyskiwania zupełnie nowego, którego członek rodziny nie miał jeszcze w 2015 r. Jednocześnie katalog dochodów, które mogą być potraktowane jako utracone lub uzyskane, jest zamknięty.
Do utraty dochodu najczęściej dochodzi na skutek straty pracy, a w przypadku osób pracujących na własnych rachunek – wyrejestrowania działalności gospodarczej. Jest nią również rozpoczęcie urlopu wychowawczego lub zakończenie pobierania świadczenia rodzicielskiego.
Natomiast uzyskanie dochodu następuje w związku z np. podjęciem pracy, otworzeniem własnej firmy lub otrzymywaniem świadczenia rodzicielskiego. Strata lub uzyskanie dochodu może skutkować utratą lub uzyskaniem zasiłków na dzieci w całości lub w części, jeśli okaże się, że po przekroczeniu kryterium dochodowego rodzina może mieć przyznane świadczenia pomniejszone na podstawie zasady złotówka za złotówkę.
Podstawa prawna
Art. 3 pkt 1–2a, 22–24 i art. 5 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.).