Wraz z mężem wychowujemy trójkę dzieci w wieku 3, 15 i 18 lat. Zamierzam składać wniosek o przyznanie pomocy finansowej na rozpoczynający się 1 listopada nowy okres zasiłkowy. Czy będą w nim obowiązywać wyższe kwoty wsparcia niż te, które teraz otrzymujemy, np. dodatku dla rodziny wielodzietnej – pyta pani Dorota.
Wnioski o przyznanie świadczeń rodzinnych na nowy okres zasiłkowy, który potrwa do 31 października 2017 r., można składać od początku września. Część świadczeniobiorców będzie otrzymywać wsparcie w wyższej wysokości niż dotychczas. Przepisy przewidują, że podwyżka obejmie zasiłek na dziecko, który przysługuje rodzicom, opiekunom prawnym i faktycznym (osobom opiekującym się małoletnimi, które wystąpiły do sądu o ich przysposobienie). Ponadto zasiłek może otrzymywać tzw. osoba ucząca się, czyli taka, która jest pełnoletnia i uczy się, ale nie pozostaje na utrzymaniu rodziców (bo ci zmarli) lub otrzymuje od nich alimenty. Co do zasady zasiłek jest wypłacany do ukończenia przez dziecko 18 lat, jeśli jednak kontynuuje ono naukę w szkole, możliwe jest jego uzyskiwanie do 21. urodzin. Z kolei w przypadku osoby uczącej się i dziecka z orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności zasiłek może być wypłacany do skończenia 24 lat, o ile uczy się ono w szkole lub szkole wyższej. Świadczenie nie zostanie przyznane, jeśli np. dziecko zawrze związek małżeński, zostało umieszczone w pieczy zastępczej lub pełnoletni potomek ma własnego syna lub córkę.
Więcej dla samotnych
Osoby uprawnione do zasiłku mogą otrzymywać do niego różne dodatki. Jest ich siedem, przy czym w nowym okresie zasiłkowym tylko część z nich wzrośnie. Podwyżka dotyczy m.in. dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka. Prawo do niego mają osoby, które nie otrzymują na potomka alimentów od drugiego rodzica, jeśli powodem jest to, że ten nie żyje, jest nieznany lub sąd oddalił powództwo o ich ustalenie. Co istotne, jeśli rodzic zmieni stan cywilny lub będzie miał kolejne dzieci z innym partnerem, i będą je wspólnie wychowywać, dodatek nie może być przyznany. Nie będzie bowiem spełniona przyjęta w przepisach definicja osoby samotnie wychowującej dziecko.
Drugim dodatkiem, którego kwota wzrośnie, jest ten przewidziany dla rodzin wielodzietnych. Pod tym pojęciem rozumiana jest rodzina, która wychowuje troje i więcej dzieci uprawnionych do zasiłku rodzinnego. To oznacza, że nie wystarczy, że rodzice mają minimum troje potomków, bo istotne jest, czy każdy z nich otrzymuje zasiłek. Jeśli np. wśród trójki dzieci jest takie, które skończyło już 21 lat i studiuje, to nie spełnia warunków do jego uzyskania. W związku z tym rodzicom dodatek nie będzie przysługiwał. Trzeba też pamiętać, że nie jest wypłacany na każde dziecko z zasiłkiem, tylko na trzecie i kolejne.
Trzecim dodatkiem, którego kwota się zmienia, jest świadczenie na kształcenie i rehabilitację dziecka, przyznawane do ukończenia przez nie 16 lat, jeśli ma wydane orzeczenie o niepełnosprawności. Natomiast gdy ma więcej niż 16 lat, ale mniej niż 24, dodatek może być dalej wypłacany, pod warunkiem, że potomek legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności.
Wreszcie ostatnim dodatkiem, który będzie wyższy jest dodatek związany z podjęciem przez dziecko nauki poza miejscem zamieszkania. Jest on wypłacany przez 10 miesięcy w roku w dwóch sytuacjach: czasowego zamieszkania w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły lub dojeżdżania z miejsca zamieszkania do miejsca, w którym pobierana jest nauka. W pierwszym przypadku świadczenie przysługuje, jeśli potomek uczy się w szkole ponadgimnazjalnej lub artystycznej, a jeżeli ma orzeczenie o niepełnosprawności lub jej stopniu, również w czasie edukacji w szkole podstawowej i gimnazjum. Z kolei dodatek na dojazd do placówki oświatowej dotyczy szkoły ponadgimnazjalnej i artystycznej.
Opieka na urlopie
W nowym okresie zasiłkowym nie zmieni się wysokość pozostałych trzech dodatków. Jest wśród nich wypłacane jednorazowo świadczenie z tytułu urodzenia dziecka i może być przyznane rodzicom, opiekunom prawnym oraz osobom przysposabiającym dziecko. Ci pierwsi muszą jednak spełnić dodatkowy warunek i przedstawić zaświadczenie wystawione przez lekarza lub położną potwierdzające, że matka pozostawała pod opieką medyczną od 10. tygodnia ciąży do porodu. Wniosek o dodatek można złożyć nie później niż do skończenia przez dziecko pierwszego roku życia.
Bez zmian pozostaje również dodatek przysługujący za opiekę nad dzieckiem w trakcie urlopu wychowawczego. Nie jest on jednak wypłacany przez cały okres jego trwania, bo przepisy zakładają, że można go otrzymywać przez maksymalnie: 24 miesiące, 36 miesięcy, jeśli rodzic zajmuje się więcej niż jednym potomkiem urodzonym w trakcie jednego porodu lub 72 miesiące, gdy dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności lub znacznym jej stopniu.
Co do zasady w przypadku przyjścia na świat wieloraczków, np. bliźniąt, jest wypłacany tylko jeden dodatek. Jednak w związku z podjętą przez Naczelny Sąd Administracyjny w 2014 r. uchwałą wskazującą, że rodzic powinien mieć przyznane świadczenie na każde z dzieci, część gmin stosuje się do jej treści. W samorządach, w których odmawia się więcej niż jednego świadczenia, można odwołać się od negatywnej decyzji, a samorządowe kolegia odwoławcze i wojewódzkie sądy administracyjne orzekają zgodnie z uchwałą NSA.
Przepisy określają też, kiedy dodatek na urlopie wychowawczym nie będzie przysługiwał. Stanie się tak, jeśli rodzic był zatrudniony bezpośrednio przez pójściem na urlop krócej niż pół roku, podjął pracę, która uniemożliwia mu sprawowanie opieki nad dzieckiem, potomek przebywa w placówce zapewniającej całodobową opiekę przez więcej niż 5 dni w tygodniu oraz wtedy, gdy opiekun jest uprawniony do zasiłku macierzyńskiego lub świadczenia rodzicielskiego.
Ostatnim z siedmiu dodatków, a trzecim, którego kwota zostanie utrzymana w obecnej wysokości, jest jednorazowe wsparcie wypłacane we wrześniu w związku z rozpoczęciem roku szkolnego. Jest ono przyznawane nie tylko na dziecko, które rozpoczyna naukę w szkolę, lecz także wtedy, gdy odbywa roczne przygotowanie przedszkolne (od tego roku szkolnego obowiązek ten nałożono na sześciolatki).
Aby rodzic samotnie wychowujący dziecko mógł otrzymywać zasiłki, musi mieć zasądzone alimenty, chyba że nie jest to możliwe, bo drugi rodzic nie żyje, ojciec jest nieznany, powództwo o alimenty zostało oddalone lub sąd zobowiązał tylko jednego z rodziców do ponoszenia kosztów utrzymania potomka
Podstawa prawna
Art. 6, art. 9–15a ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.).
