Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Tak wskazał ZUS, wydając indywidualną interpretację.
Powodem wydania decyzji przez zakład były wątpliwości polskiej spółki z o.o., która należy do zagranicznej grupy kapitałowej. Oferuje ona menedżerom firm należących do niej, czyli zatrudnionych w spółkach córkach w poszczególnych krajach, możliwość nabywania po preferencyjnej cenie akcji amerykańskiej spółki matki. Sprawę skomplikowało to, że podmiot oferujący swoje akcje nie jest bezpośrednim właścicielem polskiej spółki, lecz posiada udziały w firmie mającej z kolei akcje w polskim podmiocie.
Występujący o interpretację podmiot zwrócił też uwagę, że przy nabywaniu papierów wartościowych obowiązuje ograniczenie. Otóż menedżerowie nie mogą ich sprzedawać ani też zamieniać na akcje na okaziciela. Tym samym obrót akcjami nabywani przez pracowników jest wyłączony.
Pytający zatrudnia na umowę o pracę członka zarządu, który jest osobą uprawnioną do nabycia akcji zagranicznej spółki matki. Jednocześnie ani umowa o pracę, ani wewnątrzzakładowe przepisy nie zawierają postanowień, które nakazywałyby spółce objęcie pracowników takim programem akcyjnym. Decyzje w tej sprawie są bowiem podejmowane jednostronnie przez spółkę matkę. Problem pojawił się, kiedy zagraniczna firma nakazała swojej polskiej spółce zapłacić składki na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne od dochodu z tytułu nieodpłatnego objęcia akcji. Polska firma uznała jednak, że nie ma żadnego powodu do płacenia daniny od akcji, bowiem takie wpływy nie mogą być traktowane jako przychód ze stosunku pracy w rozumieniu podatku dochodowego od osób fizycznych.
Powołała się przy tym na art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 963). Zgodnie z nim podstawę wymiaru składek stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o PIT. Na tej podstawie można więc stwierdzić, że stosunek pracy powstaje i istnieje jedynie pomiędzy spółką córką (jako pracodawcą) a jej menedżerem. O takim związku nie można jednak mówić między menadżerem a spółką matką, która mu te akcje przyznała i ponosi koszty tej transakcji.
ZUS przychylił się do takiego stanowiska. Potwierdził, że obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne dotyczy wyłącznie przychodów osiąganych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. A w tym konkretnym przypadku tak nie było – akcje bowiem oferował trzeci podmiot. To zaś oznacza – stwierdził organ – że polska firma nie ma obowiązku uwzględnienia w podstawie wymiaru składek należności, które nie stały się przychodem ze stosunku pracy.
Podstawa
Decyzja nr DI /100000/43/ 729/ 2016 oddziału ZUS w Gdańsku z 28 lipca 2016 r.