Sprawa dotyczyła skarżącej, która wystąpiła do Ośrodka Pomocy Społecznej Dzielnicy Ursynów o przyznanie pomocy materialnej na okres od stycznia do czerwca 2015 r., w tym na zakup kuponów doładowujących kartę telefoniczną w kwocie 120 zł na okres 6 miesięcy. Wniosek ten nie spotkał się jednak z akceptacją Prezydenta m.st. Warszawy, który odmówił skarżącej przyznania świadczenia pieniężnego w postaci specjalnego zasiłku celowego na zakup doładowań. Organ wskazał, że ze względu na przekroczenie ustawowego kryterium dochodowego, tj. kwoty 542 zł, wniosek skarżącej rozpoznawany był na podstawie art. 41 ustawy o pomocy społecznej (j.t.: Dz. U. z 2013 r., poz. 182, dalej: u.p.s.). Przepis ten umożliwia przyznanie specjalnego zasiłku celowego, mimo przekroczenia wspomnianego kryterium, w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Prezydent stwierdził jednak, że uzyskiwany przez skarżącą dochód w kwocie 1259,85 zł miesięcznie pozwala jej na zakup takiego doładowania w wysokości 20 zł miesięcznie we własnym zakresie. Ponadto organ I instancji wskazał, że z posiadanego dochodu skarżąca ponosi koszty wyżywienia wynoszące 800 zł miesięczne, zaś na inne cele otrzymuje pomoc finansową z Ośrodka Pomocy Społecznej.
Od niniejszej decyzji skarżąca wniosła odwołanie zarzucając organowi niewłaściwe dokonanie oceny jej sytuacji życiowej. Sprawa trafiła najpierw do SKO, później do WSA, a jej finał znalazł się w Naczelnym Sądzie Administracyjnym.
Jak stwierdził NSA, w rozpatrywanej sprawie odmawiając skarżącej pomocy organy w żaden sposób nie kwestionowały jej trudnej sytuacji materialnej i zdrowotnej skarżącej. Uznały, że kupony doładowujące kartę telefoniczną, których zakup miałby być sfinansowany ze środków pomocy społecznej, nie jest potrzebą, bez której nie można zachować warunków bytowych odpowiadających godności człowieka. Sąd tłumaczył, że pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Co więcej podkreślono, że organy pomocy społecznej nie mogą całkowicie wyręczać obywatela w wychodzeniu z trudnej życiowo sytuacji.
NSA zgodził się ze skarżącą, że w jej przypadku jako osobie samotnej i niepełnosprawnej potrzebny jest telefon do kontaktu ze służbą zdrowia. Z drugiej jednak strony, jak wskazał sąd, „dochód osiągany przez skarżącą przekracza, ustawowe kryterium dochodowe, i to dwukrotnie, a z drugiej strony, że organ nie ma obowiązku spełnienia każdego żądania osoby ubiegającej się o pomoc”.
Wskazywana przez skarżącą, a znana organom, jej sytuacja zdrowotna i materialna, w tym posiadanie stałego dochodu przekraczającego kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej, nie jest sytuacją wyjątkową, a konieczność zakupu kuponów doładowujących kartę telefoniczną, jako planowany wydatek, nie stanowi szczególnie uzasadnionego przypadku, o którym mowa w art. 41 pkt 1 u.p.s.
NSA stwierdził ostatecznie, że skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.
Podstawa prawna
Orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 czerwca 2016, sygn. akt. I OSK 1054/16
