Rzecznik zamierza wystąpić do resortu rodziny w sprawie osób, które straciły świadczenie pielęgnacyjne po wygaśnięciu orzeczenia o niepełnosprawności i nie mogły starać się o nową formę wsparcia.
Planowana przez dr. Adama Bodnara, rzecznika praw obywatelskich (RPO), interwencja to efekt wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt I OSK 3097/15), który opisywaliśmy w nr 127/2016 DGP. Dotyczył on uprawnień do zasiłku dla opiekuna. Jest to specjalna forma wsparcia przysługująca osobom, w stosunku do których Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 5 grudnia 2013 r. (K 27/13) uznał, że zostały bezprawnie pozbawione świadczenia pielęgnacyjnego.
Polecany produkt: Zasiłki 2016>>>
Problem w tym, że nie wszystkie osoby, które straciły wtedy świadczenie, mogły starać się o zasiłek dla opiekuna. Uniemożliwiły im to zasady jego przyznania określone w art. 2 ust. 1 ustawy z 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz.U. poz. 567). Zgodnie z nim zasiłek przysługiwał osobom, których decyzja o przyznaniu świadczenia pielęgnacyjnego została wydana do końca grudnia 2012 r. i wygasła z mocy prawa 1 lipca 2013 r. Wśród osób, które mogły się o niego ubiegać, pominięci zostali opiekunowie, którzy przestali pobierać świadczenie pielęgnacyjne między 1 stycznia i 1 lipca 2013 r., ponieważ wtedy wygasło orzeczenie o niepełnosprawności ich niesamodzielnego członka rodziny.
Jedna z osób, której z tego właśnie powodu odmówiono zasiłku, postanowiła odwołać się od negatywnej decyzji gminy, ale dopiero NSA w swoim wyroku wskazał, że jej prawa nabyte również zostały naruszone. Sąd podkreślił, że nie powinna zostać pozbawiona możliwości uzyskania tej formy wsparcia ze względu na zbieg okoliczności związany z utratą ważności orzeczenia o niepełnosprawności.
Orzeczenie sądu ma jednak znaczenie tylko w tej indywidualnej sprawie, natomiast wielu opiekunów, którzy znajdowali się w takiej sytuacji jak skarżąca w ogóle nie składało wniosku o zasiłek albo nie odwoływało się od decyzji odmownej. Dlatego ich sytuacją zainteresował się RPO.
– Rzecznik dostrzega problem i rozważa wystąpienie generalne w tej sprawie ze wskazaniem konieczności jego uregulowania przy okazji zmiany obecnie obowiązujących przepisów dotyczących świadczeń dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych – mówi Lesław Nawacki, dyrektor zespołu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego w biurze RPO.
57,6 tys. osób otrzymywało w 2015 r. zasiłek dla opiekuna