Większości czytelników znany jest przypadek, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmawia wypłaty świadczenia, wykazując braki w złożonym przez ubezpieczonego wniosku. Ale już sytuacja, że organ rentowy wypłaca obywatelom środki w zbyt dużej wysokości, wydaje się nam nierealna. A to błąd. Okazuje się bowiem, że ZUS w pewnym konkretnym przypadku może wypłacać świadczeniobiorcom dwa różne świadczenia za ten sam okres. Potwierdzają to orzeczenia sądowe.
Wyobraźmy sobie taką sytuację: ubezpieczony występuje o przyznanie mu renty, ale zdaniem lekarza orzecznika ZUS sytuacja zdrowotna zainteresowanego nie jest tak zła, jak próbuje on wykazać. W efekcie ubezpieczony uzyskuje prawo tylko do świadczenia rehabilitacyjnego. Uważa jednak, że powinien był otrzymać rentę, w związku z czym zaskarża decyzję ZUS do sądu. Po wielomiesięcznym procesie sąd uznaje, że rację miał ubezpieczony i przyznaje mu prawo do renty od dnia złożenia wniosku, a więc wiele miesięcy wstecz.
Możliwa jest też inna sytuacja – uprawniony do świadczenia rehabilitacyjnego występuje o emeryturę w trakcie jego pobierania i ZUS ją przyznaje także wstecznie – od miesiąca złożenia wniosku o nią.
W efekcie ubezpieczony otrzyma wówczas dwa świadczenia: i z tytułu renty lub emerytury przyznanej następczo i z tytułu pobieranego świadczenia rehabilitacyjnego. Za ten sam okres ubezpieczyciel, a tak naprawdę przecież wszyscy ubezpieczeni, płacą podwójnie. Dzieje się tak, mimo że przepisy wyraźnie mówią – ubezpieczony ma prawo albo do świadczenia rehabilitacyjnego, albo renty lub emerytury. A co najciekawsze, odzyskanie od ubezpieczonego jednego ze tych świadczeń jest bardzo trudne.
Jak to możliwe? Otóż najprawdopodobniej wina leży po stronie ZUS, a tak naprawdę braku przepływu informacji wewnątrz tej instytucji, mimo że Wojciech Andrusiewicz, rzecznik ZUS, zapewnia nas, że wszystko jest w porządku. I że nikt nie dostaje od ZUS zbyt wiele pieniędzy. Z innej zaś strony przyznaje, że ZUS jednak występuje o zwrot nienależnie pobranego świadczenia, ale wówczas, gdy już wiadomo, że sąd przyznał inne świadczenie (emeryturę lub rentę) za okres, za który wypłacono świadczenie rehabilitacyjne. stanowisko ZUS s. C11
- Nie ma mowy o wypłacie dwóch świadczeń za ten sam okres ani o braku koordynacji pomiędzy różnymi komórkami zakładu. Współpraca komórek zakładu jest odpowiednio uregulowana - zapewnia Andrusiewicz.
Skąd więc nasze zastrzeżenia? Otóż zastanawiające jest to, że sądy bardzo często orzekają na temat konieczności zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. A skoro pojawia się problem z odzyskiwaniem pieniędzy pobranych m.in. z tytułu pobierania dwóch świadczeń jednocześnie, można przypuszczać, że sytuacja ta jest efektem niedostrzeżenia przez ZUS we właściwym czasie, że ktoś uzyskuje właśnie prawo do drugiego świadczenia, mimo że już jedno pobiera.
Po drugie, warto przyjrzeć się kilku orzeczeniom, jak np. wyrokom Sądu Okręgowego w Łodzi (sygn. akt VII Ua 67/16), Sądu Rejonowego Wrocław Śródmieście we Wrocławiu (sygn. akt X U 777/15), Sądu Okręgowego w Toruniu (sygn. akt IV Ua 39/13) czy też Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie (sygn. akt VI U 253/15).
Nie wynika z nich wprost, że ZUS nie chce odzyskać podwójnie wypłaconych pieniędzy ani że mu się to nigdy nie udaje. Ale jak najbardziej, że w niektórych przypadkach pieniądze podwójnie wypłaca.
Terminy
Świadczenie rehabilitacyjne może przysługiwać maksymalnie przez 12 miesięcy . Natomiast przepisy nie określają maksymalnego okresu pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy.