Rodzic otrzyma wypłatę niższą o taką kwotę, o jaką przekroczył kryterium pozwalające na jej uzyskanie. Ta zasada nie dotyczy jednak wszystkich rodzajów wsparcia.
Czy zadziała zasada złotówka za złotówkę
Pan Krystian i jego żona wychowują trójkę dzieci. Obydwoje pracują i ich dochody zawsze przekraczały kryterium uprawniające do świadczeń rodzinnych, dlatego nigdy ich nie otrzymywali. Natomiast przy okazji składania wniosku o 500 zł na dziecko czytelnik się dowiedział, że w zasiłkach rodzinnych obowiązują teraz nowe przepisy, które umożliwiają ich otrzymywanie przez osoby przekraczające próg dochodowy, tyle tylko, że są one wypłacane w niższej wysokości. Czy rodzic może mimo przekroczonego kryterium otrzymać pomoc na dzieci?
Tak
Przyznanie zasiłku rodzinnego oraz przysługujących do niego dodatków (jest ich siedem) zależy od spełnienia kryterium dochodowego. Próg wynosi 674 zł w przeliczeniu na jednego członka rodziny lub 764 zł, gdy rodzice wychowują niepełnosprawnego potomka. Nie oznacza to jednak, że gdy wyliczony przez gminę dochód przekroczy te kwoty, to osoba w ogóle nie otrzyma wsparcia na dzieci. Od początku tego roku obowiązuje bowiem zasada złotówka za złotówkę, która zakłada, że świadczenia będą obniżone o taką kwotę, o jaką został przekroczony próg. Również gdyby po przyznaniu świadczeń w normalnym trybie nastąpiła zmiana dochodów rodziny skutkująca niespełnieniem kryterium, nie straci ona automatycznie zasiłków na dzieci, tylko gmina sprawdzi, czy może je otrzymywać w niższej wysokości.
Podstawa prawna
Art. 5 ust. 3–3b ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.).
Czy ważna jest łączna kwota świadczeń
Pani Irena składała w ubiegłym miesiącu wniosek o przyznanie zasiłku rodzinnego na dwójkę dzieci w wieku 2 i 7 lat oraz dwóch dodatków: z tytułu opieki na urlopie wychowawczym nad młodszym z nich oraz na rozpoczęcie roku szkolnego przez starszego potomka. Dochód na jednego członka jej czteroosobowej rodziny wynosi 715 zł, a więc przekracza kryterium dochodowe tego świadczenia. Matka może jednak otrzymać wsparcie na podstawie zasady złotówka za złotówkę. Czy zasiłki i dodatki otrzyma w łącznej wysokości na dwójkę dzieci?
Tak
Mechanizm wyliczania pomocy finansowej w oparciu o zasadę złotówka za złotówkę jest szczegółowo określony w przepisach. O ile w trybie standardowym, gdy świadczenia są przyznawane w pełnej wysokości, każde jest obliczane odrębnie, to w tym przypadku przyznawana jest jedna kwota miesięcznego wsparcia na wszystkie dzieci. Najpierw więc gmina musi ustalić łączną wysokość świadczeń, o które stara się rodzina, co jest niezbędne, bo nie może być ona wyższa od kwoty, o którą przekroczone zostało kryterium. Czytelniczka wnioskuje o zasiłek, który na dziecko w wieku 2 lat wynosi 89 zł miesięcznie, a na potomka mającego 7 lat – 118 zł. Z kolei dodatek na urlopie wychowawczym to 400 zł miesięcznie, a jednorazowy dodatek na rozpoczęcie roku szkolnego to 100 zł. Łączna kwota świadczeń wynosi 89 zł x 5/5 + 400 zł x 5/5 + 118 x 5/5 + 100/12 = 615,3 zł. Ponieważ wniosek został złożony w czerwcu, a do końca obecnego okresu zasiłkowego zostało pięć miesięcy, to na tak długo świadczenia mogą być przyznane i dlatego są podzielone przez pięć (wyjątek dotyczy dodatku na rozpoczęcie roku szkolnego, a także na urodzenie dziecka i podjęcie nauki poza miejscem zamieszkania, które są jednorazowe i zawsze dzielone przez 12). Następnie gmina oblicza dochód w rodzinie czytelniczki, który wynosi 2860 zł (715 zł x 4 członków rodziny), a obowiązujące ją kryterium to 2696 zł (674 zł x 4 członków rodziny. Próg został przekroczony o 164 zł (2860 zł – 2696 zł). To oznacza, że łączna kwota świadczeń wypłacana rodzinie będzie wynosić 451,3 zł (615,3 zł – 164 zł). Gdyby jednak okazało się, że wyliczona w ten sposób wysokość wsparcia wyniesie mniej niż 20 zł, to nie będzie ono wypłacane w ogóle.
Podstawa prawna
Art. 5 ust. 3–3c ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.).
Czy można przekroczyć próg dwa razy z rzędu
Pani Magdalena otrzymuje zasiłek rodzinny na dwójkę dzieci na podstawie zasady złotówka za złotówkę. Świadczenia ma przyznane do końca października. Matka zamierza we wrześniu złożyć wniosek o przyznanie świadczeń na kolejne 12 miesięcy. Czy gdyby sytuacja dochodowa jej rodziny do tego czasu nie uległa zmianie i nadal przekraczała ustawowy próg, będzie mogła ponownie otrzymywać świadczenia w niższej wysokości?
Tak
Jeśli rodzina w danym okresie zasiłkowym miała przyznane pieniądze na dzieci zgodnie z zasadą złotówka za złotówkę, to nie ma przeszkód, by w następnym ponownie uzyskała wsparcie w ten sam sposób. Przepisy nie zawierają bowiem w tym zakresie żadnych ograniczeń. Nie przewidują też takiego warunku, że w poprzednim okresie zasiłkowym rodzina musiała mieć wypłacane wsparcie bez przekroczenia kryterium dochodowego, aby w kolejnym mogła być zastosowana zasada złotówka za złotówkę.
Podstawa prawna
Art. 5 ust. 3–3b ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.).
Czy wszystkie świadczenia mogą być obniżane
Czytelniczka samotnie wychowuje córkę. Dzięki zastosowaniu zasady złotówka za złotówkę otrzymuje z ośrodka pomocy społecznej zasiłek rodzinny. Czy w związku z tym, że jej dochód przekracza również kryterium uprawniające do świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego, będzie mogła otrzymać je w niższej wysokości?
Nie
Zasada złotówka za złotówkę obowiązuje tylko w przypadku zasiłku rodzinnego oraz każdego z siedmiu przysługujących do niego dodatków. Nie ma natomiast zastosowania do innych form wsparcia przewidzianych w ustawie o świadczeniach rodzinnych, które są uzależnione od kryterium dochodowego, czyli becikowego oraz specjalnego zasiłku opiekuńczego. To samo dotyczy też pomocy finansowej przewidzianej w innych ustawach, np. świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego czy świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko w rodzinie. W przypadku każdego z nich, jeśli kryterium zostanie przekroczone o kilka złotych, rodzina w ogóle nie otrzyma świadczeń.
Podstawa prawna
Art. 5 ust. 3–3b ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.).
Czy gmina zmieni decyzję w sprawie świadczeń
Pan Stanisław otrzymuje od lutego zasiłki na dzieci w niepełnej wysokości, uwzględniającej zastosowanie zasady złotówka za złotówkę. Ponieważ jego żona w ubiegłym miesiącu po raz ostatni pobrała zasiłek dla bezrobotnych, ich dochód obniży się na tyle, że nie będzie już przekraczał progu uprawniającego do wsparcia. Czy w związku z tym nastąpi zmiana decyzji i rodzicowi będą przysługiwać świadczenia w pełnej wysokości?
Tak
Każda sytuacja, w której dochodzi do uzyskania lub utraty dochodu w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, zostanie po zgłoszeniu tej informacji do gminy uwzględniona. Dotyczy to zarówno takich przypadków, gdy następuje przejście z świadczeń wypłacanych bez przekroczenia kryterium do tych wyliczonych w oparciu o zasadę złotówka za złotówkę, jak i w odwrotnych sytuacjach. Jeśli więc okaże się, że po utracie dochodu rodzina spełnia kryterium do przyznania zasiłków i dodatków, to będzie je za kolejne miesiące otrzymywać w pełnej wysokości. Nie oznacza to jednak, że wypłacone jej zostanie wyrównanie za poprzednie miesiące. Co więcej, gdy w okresie stosowania zasady złotówka za złotówkę rodzinie przyznany został dodatek z tytułu urodzenia dziecka, który jednorazowo wynosi 1 tys. zł, ale został podzielony przez 12 miesięcy, to gmina nie wypłaci jej różnicy między pełną kwotą wsparcia a tą, która została wypłacona w poprzednich miesiącach. Ten dodatek jest bowiem uznany za przyznany. Inaczej będzie natomiast w przypadku innego jednorazowego dodatku, który jest wypłacany na rozpoczęcie roku szkolnego. Wprawdzie on też został już podzielony i rodzina otrzymuje go w częściach, to jednak gdy po zmianie decyzji przejdzie na pełne kwoty świadczeń, nie będzie to już brane pod uwagę. W związku z tym, że jest on wypłacany dopiero we wrześniu, rodzina otrzyma go w pełnej wysokości.
Podstawa prawna
Art. 5 ust. 3–3b ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.).