Uzyskane przez uprawnionych na ich podstawie sumy są wolne od obciążeń ZUS. Nie stanowią bowiem przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów podatkowych. Sporą popularnością cieszą się programy motywacyjne, które mają na celu zachęcenie pracowników do podejmowania dodatkowych wysiłków, aby wyniki firmy były lepsze. Zawsze jednak, gdy pracodawca w jakikolwiek sposób wynagradza zatrudnionego, pojawia się pytanie, czy należy to uznać za przychód, który trzeba nie tylko opodatkować, lecz także odprowadzić od niego składki.
Jeśli motywowanie polega na wypłacaniu premii uzależnionej np. od wyników sprzedaży, to wątpliwości nie ma żadnych – taka kwota powinna zostać oskładkowana. W sytuacji gdy program motywacyjny oparty jest jednak na nieco bardziej skomplikowanych zasadach, odpowiedź już tak oczywista nie jest. Aby mieć pewność, warto wystąpić do ZUS o interpretację, która chroni przedsiębiorcę przed negatywnymi skutkami innej wykładni przepisów.
Bezpłatne jednostki uczestnictwa
Tak też postąpił jeden z płatników, który postanowił zmotywować kierownictwo oraz niektórych pracowników poprzez zawieranie z nimi umów cywilnoprawnych, na podstawie których otrzymywaliby jednostki uczestnictwa będące pochodnymi instrumentami finansowymi. Przyznawane one byłyby nieodpłatnie, co wynika z samej istoty zamierzenia. Cały program motywacyjny zostałby opisany w regulaminie, odrębnym od umowy o pracę. Po pewnym ustalonym okresie posiadacz jednostek uczestnictwa byłby uprawniony do otrzymania w zamian za nie określonych sum. Płatnik zastrzegł jednak kilka warunków, aby jednostki mogły zostać zamienione na realne pieniądze. Nie można więc było stwierdzić, że posiadacz jednostki na pewno w przyszłości zrealizuje to prawo.



Płatnik powziął wątpliwość, czy realizacja jednostki uczestnictwa spowoduje, że od otrzymanej kwoty trzeba będzie odprowadzić składki. We wniosku o interpretację przedstawił stanowisko, z którego wynika, że powinny być wolne od obciążeń ZUS. Jego zdaniem powinny być one uznane za przychody z kapitałów pieniężnych, a te nie znalazły się w katalogu źródeł przychodów podlegających oskładkowaniu na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Przychód z kapitału, a nie pracy
ZUS zgodził się z tym stanowiskiem, co nie powinno w tym przypadku dziwić, bo wcześniej wydawał podobne interpretacje. Podkreślił, że warunkiem oskładkowania kwot otrzymanych przez pracownika jest uznanie ich za przychody ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT).
Są to więc wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. W szczególności chodzi o: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Sumy wypłacone za jednostki uczestnictwa tej definicji nie spełniają. Mimo że pracownik w rzeczywistości uzyskuje realną korzyść od pracodawcy, to jednak ten przychód jest kwalifikowany przez ustawę o PIT do kategorii przychodów z kapitałów pieniężnych. A te oskładkowaniu już nie podlegają.
!Warunkiem oskładkowania kwot otrzymanych przez pracownika jest uznanie ich za przychody ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podstawa prawna
Art. 4 pkt 9, art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
Art. 12 i art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Art. 10 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.).
Art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 94 ze zm.).