Kiedy byłam na pierwszym roku studiów, zmarł mój ojciec. Wystąpiłam do ZUS, który przyznał mi prawo do renty rodzinnej. Poinformowano mnie, że będę pobierała świadczenie do ukończenia 25. roku życia. Jestem na medycynie, a nauka na tym kierunku trwa sześć lat. Czy będę mogła otrzymywać rentę do końca studiów, skoro w przyszłym roku w lutym kończę 25 lat – pyta zaniepokojona pani Zuzanna
Tak. Warunki zachowania prawa do renty rodzinnej określają przepisy ustawy emerytalnej. Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do świadczenia przedłuża się do zakończenia tego roku. Nie ma przy tym znaczenia, czy nauka odbywa się w systemie dziennym, wieczorowym, zaocznym oraz eksternistycznym. Mimo że przepisy wydają się jasne i czytelne, to okazuje się, że uprawnienie do renty rodzinnej dla studentów było przedmiotem licznych orzeczeń Sądu Najwyższego. I tak Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych SN w wyroku z 6 kwietnia 2006 r. (sygn. akt II UK 174/2005) stwierdziła, iż „na podstawie art. 68 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do pobierania renty rodzinnej ulega przedłużeniu do zakończenia ostatniego roku akademickiego, na którym uprawniony ukończył 25. rok życia, bez względu na to, czy rok ten powtarza, czy odbywa na nim studia po raz pierwszy”.
Sędziowie uznali, że możliwość przedłużenia okresu wypłaty renty rodzinnej powyżej 25. roku życia istnieje tylko do zakończenia tego roku studiów, na którym uprawniony ukończył wyżej wymieniony wiek. Rozróżnienie przyczyn wydłużenia czasu studiowania prowadziłoby zresztą w praktyce do niedopuszczalnej w odniesieniu do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oceny zasadności ich przyznania. W efekcie ZUS przyznawałby lub odmawiał wypłaty renty rodzinnej w zależności od rodzaju przyczyn przedłużenia okresu studiów.
To nie koniec orzecznictwa korzystnego dla zainteresowanych. SN stwierdził także (wyrok z 11 kwietnia 1996 r., sygn. akt II UR 4/96), że z przepisów, które regulują prawo do renty rodzinnej dla dzieci, wynika, że do podstawowego celu tego świadczenia należy dostarczanie środków utrzymania w czasie, gdy w związku z nauką nie wykonują pracy, która byłaby źródłem utrzymania. Cel ten zazwyczaj zostaje osiągnięty przed 25. rokiem życia i zasadą jest, iż wówczas ustaje prawo do renty rodzinnej, chociażby zainteresowany wciąż studiował. Jedynym wyjątkiem od tej zasady jest pobieranie nauki w szkole wyższej, uwzględnionym w art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, na mocy którego dopuszczalne jest przedłużenie wypłaty renty rodzinnej, gdy uprawniony osiągnął wymagany wiek, będąc na ostatnim roku studiów. ©?
Dla kogo renta rodzinna
Prawo do renty rodzinnej mają: dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione – do ukończenia 16 lat, a po osiągnięciu tego wieku, pod warunkiem nauki w szkole, do ukończenia 25 lat. Świadczenie może pobierać dziecko zmarłego bez względu na wiek, jeżeli stało się całkowicie niezdolne do pracy do ukończenia 16 lat lub w czasie nauki w szkole do ukończenia 25 lat.
Podstawa prawna
Art. 68 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.).
PORADA EKSPERTA
Zgodnie z art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jedynym warunkiem przedłużenia prawa do renty rodzinnej jest kontynuowanie nauki na ostatnim roku studiów ponad ograniczenie wiekowe (25 lat). Jest ono niezależne od systematyczności nauki, jej rezultatów bądź też powtarzania semestrów. Aby skorzystać z możliwości przedłużenia pobierania renty rodzinnej, niezbędne jest zaświadczenie wydane przez uczelnię na wniosek uprawnionego o wpisaniu na kolejny rok studiów. Oznacza to bowiem, iż osoba ta zgodnie z prawem jest studentem, więc zachowuje prawa żaka i spełnia wymagania stawiane przez przepisy, aby móc przedłużyć pobieranie świadczenia. Zaświadczenie wystawiane powinno być dostarczone do ZUS. Jeżeli osoba pobierająca rentę rodzinną z ZUS ukończy 25 lat i nie dostarczy go po ukończeniu roku akademickiego, iż jest wpisana na kolejny rok, organ rentowy wyda decyzję, w której pozbawi ją prawa do świadczeń ze względu na osiągnięcie wymaganego wieku. Wówczas należy odwołać się od takiej decyzji. W uzasadnieniu trzeba powołać się na art. 68 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, załączając jako dowód zaświadczenie wydane przez uczelnię. Może się zdarzyć, że osoba uprawniona ukończyła wymagany wiek 25 lat w czasie wakacji przed rozpoczęciem nauki na ostatnim roku studiów. ZUS stosuje zasadę, że jeśli uzyskała uprzednio wpis na ten rok akademicki, to ma prawo do renty rodzinnej do zakończenia ostatniego roku studiów. Ponadto ZUS wypłaca rentę rodzinną także osobie, która ukończyła 25 lat bezpośrednio przed rozpoczęciem wakacji przed ostatnim rokiem studiów, jeśli przed ukończeniem 25 lat zdała wszystkie egzaminy i od nowego roku akademickiego stała się studentem ostatniego roku studiów. Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, jakie uprawnienia im przysługują. Często po otrzymaniu decyzji rezygnują z dochodzenia roszczeń o wypłatę przysługującego im świadczenia.
