Mam sąsiadkę, która od dłuższego czasu nie podejmuje pracy, ponieważ zajmuje się chorą na cukrzycę matkę. Obecnie starsza pani już nie chodzi i straciła wzrok. Przekonuję sąsiadkę, żeby starała się o zasiłek opiekuńczy, ale ona uważa, że należy się tylko pracującym. Nie ma żadnych swoich dochodów i żyje z niewielkiej emerytury matki. Czy osoba opiekująca się dorosłym niedołężnym członkiem rodziny rzeczywiście nie ma prawa do żadnego świadczenia – pyta pani Krystyna.
Opiekunowie dorosłych osób mogą się starać o specjalny zasiłek opiekuńczy w wysokości 520 zł miesięcznie, choć nie jest łatwo go dostać. Po pierwsze nie wystarczy, aby osoba, którą się opiekujemy, była niedołężna – musi mieć orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby.
Kolejnym kryterium jest dochód. Nie może on przekroczyć 764 zł netto na osobę miesięcznie, jest to jednak łączny dochód rodziny opiekuna i podopiecznego. A zatem sumuje się zarobki domowników opiekuna oraz rentę lub emeryturę podopiecznego (ewentualnie jego współmałżonka), a następnie dzieli przez liczbę domowników, w tym dzieci pozostających na utrzymaniu do 25. roku życia, a jeśli mają orzeczoną niepełnosprawność – także starszych.
Trzeci z kolei warunek wynika z obowiązku alimentacyjnego. W przypadku córki zajmującej się niepełnosprawną matką jest on spełniony. Aby dostać specjalny zasiłek opiekuńczy, poza niewysokimi dochodami w rodzinie opiekun musi jeszcze zrezygnować z pracy lub nie podejmować zatrudnienia ani żadnego innego zajęcia zarobkowego. Nie może też pobierać renty (także renty socjalnej) ani emerytury, bądź renty rodzinnej, ani jakiegokolwiek zasiłku (stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego) bądź innych świadczeń z grupy tzw. opiekuńczych. Nie może także mieć orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Specjalnego zasiłku opiekuńczego nie można mylić z zasiłkiem opiekuńczym. Jest to świadczenie przysługujące osobom pracującym, które czasowo muszą zrezygnować z zatrudnienia, by opiekować się chorym dzieckiem lub dorosłym członkiem rodziny. Zasiłek opiekuńczy przysługuje nie dłużej niż 60 dni na chore dziecko oraz 14 dni na pozostałych chorych członków rodziny (pod warunkiem że nie ma innych osób w rodzinie, które mogłyby zająć się chorym).
Podstawa prawna
Art. 16 a ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz.114).