Jestem po rozwodzie bez orzekania o winie, za porozumieniem stron. Wspólnie z byłą żoną mamy władzę rodzicielską nad córką, która ma 14 lat i mieszka z matką. Razem ponosimy koszty jej wychowania i utrzymania. Teraz mam drugie dziecko, które skończyło właśnie rok, z jego matką żyjemy w związku z nieformalnym. Czy mogę się ubiegać o świadczenie 500 zł na syna jako drugie dziecko, czyli niezależnie od kryterium dochodowego – pyta pan Karol.
Co do zasady świadczenie wychowawcze na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie, które nie ma skończonych 18 lat, przysługuje bez względu na dochody rodziny. O ile w przypadku rodziców, którzy wspólnie wychowują dzieci w małżeństwie lub związku nieformalnym ustalenie składu rodziny jest proste, to inaczej wygląda to w sytuacji osób rozwiedzionych. Decydujące znaczenie ma wtedy wyrok sądu, w którym ustalane są kwestie dotyczące sprawowania opieki nad dzieckiem. Świadczenie wychowawcze jest przyznawane temu opiekunowi, z którym mieszka syn lub córka.
To też oznacza, że po pierwsze czytelnik nie może otrzymywać 500 zł na córkę, a po drugie ubiegając się o świadczenie na syna, nie może jej wliczyć do składu swojej nowej rodziny. Wprawdzie nastolatka jest jego pierwszym dzieckiem, ale na potrzeby ubiegania się o 500 zł będzie nim jego drugi potomek. W konsekwencji gdy złoży wniosek o przyznanie pomocy finansowej na malucha, ośrodek pomocy społecznej sprawdzi, czy spełnione jest kryterium dochodowe do jego uzyskania. Wynosi ono 800 zł lub 1200 zł (gdy jedno z wychowywanych dzieci jest niepełnosprawne) w przeliczeniu na członka rodziny. Jeśli ojciec płaci alimenty na córkę, to ich kwota zostanie odliczona od jego dochodu.
Inaczej wyglądałaby sytuacja, gdyby sąd ustalił opiekę naprzemienną nad dzieckiem. Jest to jedyny przewidziany w przepisach wyjątek, gdy dziecko rodziców, którzy się rozwiedli, są w separacji lub żyją w rozłączeniu, może być zaliczone do składu obydwu rodzin. Co więcej, w takim przypadku obydwoje otrzymają też świadczenie wychowawcze na tego potomka, przy czym jego kwota zostanie między nich podzielona proporcjonalnie do tego, przez ile dni w miesiącu zajmują się małoletnim.
Podstawa prawna
Art. 2 pkt 14 i 16, art. 4–5 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz 195).