Na czym polega praca asystenta rodziny? Jego kompetencje określa art. 15.1. Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Zakres obowiązków asystenta rodziny obejmuje cztery obszary: bezpośrednią pracę z rodzicami, bezpośrednią pracę z dziećmi, działania pośrednie realizowane na rzecz dziecka i rodziny, organizację własnego warsztatu pracy. To m.in. motywowanie członków rodziny do podnoszenia kwalifikacji zawodowych, a w konsekwencji poprawa bytu materialnego. Asystent rodziny stale współpracuje z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny.
Asystent rodziny nie musi współpracować wyłącznie z jedną rodziną. Liczba rodzin, z którymi asystent może w tym samym czasie prowadzić pracę uzależniona jest od stopnia trudności wykonywanych działań w przypadku każdej z nich. Nie może być to jednak więcej niż 15 rodzin jednocześnie.
Jak przydziela się rodzinie opiekuna? Jest to długotrwały proces, na który składa się praca ośrodka opieki społecznej i pracowników socjalnych. Gdy ośrodek dowie się, o trudnościach natury opiekuńczo-wychowawczych występujących w rodzinie, pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy. Jeżeli z analizy sytuacji rodziny wynika konieczność przydzielenia asystenta, pracownik socjalny występuje z wnioskiem do ośrodku pomocy społecznej, który ustanawia asystenta rodziny. Niezbędna jest tutaj współpraca z samorządem. Ośrodek pomocy społecznej musi wcześniej uzyskać zgodę jednostki organizacyjnej gminy, by móc przydzielić rodzinie asystenta.
To właśnie jednostki samorządu terytorialnego pełnią rolę „pracodawcy” dla asystenta rodziny. Strony wiąże stosunek pracy w systemie zadaniowego czasu pracy lub umowy o świadczenie usług. Jedyne ograniczenia asystenta to brak możliwości jednoczesnego sprawowania funkcji pracownika socjalnego i wymóg prowadzenia pracy w miejscu zamieszkania rodziny.
Kto może zostać asystentem? Samorządy cenią sobie wykształcenie pedagogiczne, psychologiczne lub socjologiczne. Koniecznym jest także ukończenie szkolenia przygotowującego do wykonywania zadań asystenta rodziny. MRPiPS określiło, że asystentowi rodziny nie powinny być obce zagadnienia z prawa rodzinnego, administracyjnego, karnego, cywilnego czy prawa pracy. Podaje także, że poza wiedzą merytoryczną powinien także umieć sporządzić plan pracy z rodziną oraz dokumenty tj. pozwy, wnioski sądowe czy sprawozdania z własnej pracy.
Podstawa prawna: Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej