Przedsiębiorca nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne od odszkodowań wypłacanych byłym pracownikom za nieudzielanie dnia wolnego za pracę w systemie czterobrygadowym. Tak uznał Zakład Ubezpieczeń Społecznych, odpowiadając na pytanie płatnika składek.
W 2015 r. doszło do przekształceń własnościowych w przedsiębiorstwie. Część pracowników została przeniesiona do nowej firmy. U dotychczasowego pracodawcy obowiązywał zakładowy układ zbiorowy pracy sprzed 11 lat. Na jego podstawie osobom zatrudnionym w systemie zmianowym, tzw. czterobrygadowej organizacji pracy, przysługiwał dzień wolny. Przy czym w tym czasie zainteresowany miał prawo do wynagrodzenia obliczanego w taki sam sposób, jak w czasie przebywania na urlopie wypoczynkowym. Jednocześnie na wniosek podwładnego te dni były udzielane łącznie proporcjonalnie do przepracowanych miesięcy. Problem jednak polegał na tym, że dotychczasowy pracodawca nie udzielał takich dni. Kiedy więc część pracowników została zwolniona, a inni trafili do nowej firmy – konieczne się stało rozwiązanie tej kwestii. Ustalono, że zatrudnieni przeniesieni do nowej firmy mieli otrzymać odszkodowanie już w nowej spółce. W przypadku osób zwolnionych z pracy taki obowiązek spoczął na byłym pracodawcy. Aby jednak nie było żadnych wątpliwości co do wysokości odszkodowania, w tej kwestii została zawarta sądowa ugoda między stronami sporu.
Były pracodawca obawiając się konsekwencji związanych z obowiązkiem odprowadzenia składek od kwot za dni wolne od pracy, wystąpił jednak do ZUS o interpretację w tej sprawie. W jego opinii wypłacone odszkodowanie nie stanowi przychodu ze stosunku pracy. Wskazał przy tym przepisy rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2236). Zgodnie z tym aktem podstawę wymiaru składek stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o PIT osiągany w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy w skutek choroby oraz zasiłków chorobowych. Dodatkowo, zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. z 2015 r. poz. 581 ze zm.), do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę daniny na rzecz systemu emerytalno-rentowego.
W tym konkretnym przypadku ZUS zgodził się z pytającą firmą, że odszkodowanie za dni wolne wypłacane byłym pracownikom nie stanowi przychodu ze stosunku pracy. Z tego też względu kwota ta nie będzie podstawą do opłacania daniny na rzecz organu. Tak więc firma nie musi nic wpłacać na konto zakładu.
Interpretacja oddziału ZUS w Lublinie z 27 stycznia 2016 r., decyzja nr 1494/2015.