Ustawa z 18 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.), która uregulowała zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, wysokości składek i zasady ich opłacania po reformie systemu od 1 stycznia 1999 r., wprowadziła również podział wcześniejszych ubezpieczeń społecznych na odrębne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe. W ustawie określono podział ubezpieczenia chorobowego na obowiązkowe i dobrowolne oraz wskazano, które grupy ubezpieczonych podlegają tym ubezpieczeniom. Podział ten obowiązuje do tej pory. Dla celów niniejszego opracowania warto przypomnieć, że ubezpieczeniu chorobowemu podlegają:



● obowiązkowo: – pracownicy, – członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, – osoby odbywające służbę zastępczą,
● dobrowolnie: – osoby wykonujące pracę nakładczą, – osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osoby z nimi współpracujące, w tym osoby świadczące pracę na podstawie umowy uaktywniającej określonej przepisami ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat trzech (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1457 ze zm.), – osoby prowadzące działalność pozarolniczą oraz osoby z nimi współpracujące, – osoby wykonujące odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, – duchowni.
Wszyscy wymienieni wyżej ubezpieczeni mają prawo do świadczeń pieniężnych związanych z określonymi zdarzeniami ubezpieczeniowymi związanymi z nieobecnością w pracy (pracownicy) lub koniecznością przerwania pracy zarobkowej (pozostali ubezpieczeni) w razie choroby, porodu, przyjęcia dziecka na wychowanie lub sprawowania opieki nad dziećmi i innymi chorymi członkami rodziny.
Gwarancja wypłaty takich świadczeń leży w gestii każdego państwa i wymaga uregulowań prawnych. Powołana na wstępie ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje, że szczegółowe zasady ustalania prawa do świadczeń pieniężnych związanych z chorobą i macierzyństwem, nazywanych zasiłkami, określa odrębna ustawa. Jest to ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, która weszła w życie po reformie systemu ubezpieczeń społecznych od 1 września 1999 r. Ustawa ta była wielokrotnie nowelizowana, a jej ujednolicony tekst został opublikowany w 2014 r. w Dzienniku Ustaw pod poz. 159. Od tego czasu do ustawy wprowadzono już wiele zmian na mocy kilku aktów prawnych, m.in. nowe uregulowania w zakresie zasiłku macierzyńskiego czy opiekuńczego, podstawy wymiaru świadczeń dla ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu chorobowemu na zasadach dobrowolności oraz elektronicznych zaświadczeń lekarskich. Zmiany te zostały opublikowane w następujących aktach prawnych:
● ustawa z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. poz. 1066),
● ustawa z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1220),
● ustawa z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1268),
● ustawa z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1217),
● ustawa z 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (Dz.U. poz. 1735).
Wielość zmian wprowadzonych do uregulowań związanych z ustalaniem prawa do zasiłków, ich wysokości i podstawy wymiaru wymaga znacznej uwagi w ich prawidłowym stosowaniu. Niniejszy komentarz został opracowany w celu pomocy we właściwej interpretacji przepisów obowiązujących po ostatnich wielu zmianach.

Cały tekst znajdziesz tu >>>

TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – BAZA PUBLIKACJI
Dotychczas w dodatku Kadry i Płace komentowaliśmy m.in. ustawy:
w z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, w tym dział dziewiąty „Zatrudnianie młodocianych”
w z 7 września 1991 r. o systemie oświaty – w części dotyczącej kształcenia praktycznego
w z 16 kwiet nia 20 04 r. o czasie pracy kierowców
w z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
w z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych
w z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy
w z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych
w z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy
w z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
w Komentowaliśmy też m.in. rozporządzenia dotyczące:
w przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania
w wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac
w przypadków, w których wyjątkowo jest dopuszczalne zatrudnianie młodocianych, którzy nie ukończyli gimnazjum, osób niemających 16 lat, które ukończyły gimnazjum, oraz osób niemających 16 lat, które nie ukończyły gimnazjum
w refundowania ze środków Funduszu Pracy wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom
w szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego
w sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia
Przeoczyłeś tygodnik? Znajdziesz go w dotychczasowych wydaniach DGPna www.edgp.gazetaprawna.pl