Prowadzę działalność gospodarczą już od kilku lat. Płacę więc pełny ZUS z podstawą wymiaru składek w wysokości 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Zamierzam też podjąć pracę na podstawie umowy-zlecenia, z której podstawa wymiaru z pewnością będzie wyższa – ponieważ dużo wyższe będzie wynagrodzenie (ok. 5000 zł brutto). Czy w takiej sytuacji będę musiał płacić składki od działalności i od zlecenia? Słyszałem, że weszły w życie jakieś nowe przepisy.
Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa) osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dla nich dobrowolne. Ubezpieczeniom na takich samych zasadach podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.
Tytuł ubezpieczenia do wyboru
W opisywanej sytuacji przedsiębiorca, prowadząc działalność gospodarczą, opłaca obecnie składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru w kwocie 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (popularnie zwany pełnym ZUS) – od 1 stycznia 2016 r. w wysokości 2433 zł. Zamierza on jednocześnie zawrzeć umowę-zlecenie, z tytułu której będzie osiągał wynagrodzenie w kwocie sporo wyższej niż deklarowana przez niego podstawa wymiaru składek z działalności.
Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 9 ust. 2 ustawy systemowej, zgodnie z którą osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów (np. z działalności gospodarczej i zlecenia), jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie na swój wniosek być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń.
Rozwiązania problemu czytelnika należy poszukiwać w art. 9 ust. 2a ustawy systemowej, który reguluje wpływ zbiegu różnych tytułów do ubezpieczeń na obowiązek ich opłacania. Zgodnie z jego treścią zleceniobiorca prowadzący jednocześnie pozarolniczą działalność podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu umowy-zlecenia podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 18 ust. 8 – w tym wypadku 2433 zł.
Przedsiębiorca może jednak dobrowolnie na swój wniosek być objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z tytułu umowy-zlecenia. Zasada ta nie ma zastosowania, gdy tak jak w tym wypadku wynagrodzenie z umowy-zlecenia będzie wyższe.
Oznacza to, że w opisywanej sytuacji przedsiębiorca może nie podlegać ubezpieczeniu z działalności, a tylko ze zlecenia, lub też tylko z działalności albo z obu tytułów łącznie (zasada generalna).
Nowe przepisy
Warto zwrócić uwagę, że od 1 stycznia 2016 r. przepisy dotyczące zbiegu tytułów ubezpieczenia uległy znacznej zmianie. Przedsiębiorcy, którzy opłacają składki na preferencyjnych zasadach, tj. od podstawy wynoszącej 30 proc. przeciętnego wynagrodzenia, muszą pamiętać o zmienionych zasadach oskładkowania dodatkowych zleceń. Wynika to ze znowelizowanego art. 9 ust. 2a ustawy systemowej. Składki będą musiały być opłacone i przez przedsiębiorcę, i przez jego zleceniodawcę zgodnie z regułami określonymi w art. 9 ustawy systemowej. Gdy jednak przedsiębiorca nie korzysta z preferencyjnego ZUS, nowe zasady nie będą miały do niego zastosowania. ©?
Ważne
Gdy przedsiębiorca nie opłaca preferencyjnych składek, a z umowy-zlecenia osiąga wynagrodzenie wyższe niż 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia, może wybrać tytuł ubezpieczenia
Podstawa prawna
Art. 6 ust. 1 pkt 4–5, art. 9 ust. 2a, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).