Wykonuję zadania służby bezpieczeństwa i higieny pracy w firmie budowlanej. Kilka dni temu pracodawca poinformował mnie, że na terenie budowy miał miejsce wypadek, ale ustalił z pracownikiem, że nie będzie sporządzana dokumentacja powypadkowa, tylko pracodawca sam wypłaci pracownikowi odszkodowanie. Czy jeżeli zatrudniony się rozmyśli i naśle na nas kontrolę, to mogę z tego tytułu ponieść jakąś odpowiedzialność?
Pracownik służby bhp, jak również osoba wykonująca zadania służby bhp, nie ponosi odpowiedzialności za działania lub zaniechania pracodawcy. W razie wypadku przy pracy to pracodawca ma bowiem obowiązek podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym i ustalić okoliczności i przyczyny wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom w przyszłości.
Okoliczności i przyczyny zdarzenia analizuje powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy. Co do zasady w jego skład wchodzi pracownik służby bhp oraz społeczny inspektor pracy. Powinien on dokonać ustaleń nie później niż w ciągu 14 dni od uzyskania zawiadomienia o wypadku. Potwierdzeniem pracy zespołu jest protokół powypadkowy, sporządzony według wzoru zawartego we właściwym rozporządzeniu.
W pewnych przypadkach zgodnie z art. 234 par. 2 kodeksu pracy (dalej: k.p.) pracodawca jest również obowiązany do niezwłocznego zawiadomienia o wypadku przy pracy okręgowego inspektora pracy i prokuratora. Powinno to nastąpić zawsze w razie śmiertelnego, ciężkiego lub zbiorowego wypadku przy pracy, a także wtedy, gdy wypadek, który wywołał wyżej wymienione skutki, ma związek z pracą i może być uznany za wypadek przy pracy. Niedopełnienie powyższych obowiązków naraża pracodawcę nie tylko na odpowiedzialność wykroczeniową (karę grzywny w wysokości od jednego do 30 tys. zł), lecz także karną (grzywnę albo karę ograniczenia wolności).
W sytuacji, w której pracodawca w porozumieniu z poszkodowanym pracownikiem zamierza załatwić kwestię wypadku przy pracy z całkowitym pominięciem obowiązujących przepisów, a tym samym nie ujawniać go (nie sporządzać dokumentacji powypadkowej), popełnia nie tylko wykroczenie, lecz także przestępstwo, za które grożą wskazane powyżej konsekwencje. Odpowiedzialność ta nie spoczywa natomiast na osobie wykonującej zadania służby bhp u pracodawcy, sprawcą przestępstwa jest bowiem wyłącznie pracodawca (jedynie on odpowiada za realizację omawianych obowiązków). Ponadto zgodnie z art. 23711 par. 3 k.p. osoby wykonujące zadania służby bhp nie ponoszą jakichkolwiek niekorzystnych następstw z powodu wykonywania zadań służby bhp. Pracownik wykonujący takie zadania nie ponosi więc odpowiedzialności za działania lub zaniechania pracodawcy.
Podstawa prawna
Art. 234, art. 23711 par. 3 i art. 283 par. 2 pkt 6 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Art. 221 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. nr 88 poz. 553 ze zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. nr 105, poz. 870).
Rozporządzenia ministra gospodarki i pracy z 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz.U. nr 227, poz. 2298).