ABC sp. z o.o. zamierza w grudniu 2015 r. z okazji świąt Bożego Narodzenia zakupić ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i przekazać pracownikom bony podarunkowe. Bony będą rozdzielane według kryterium dochodowego (socjalnego). W zależności od dochodu na członka rodziny będą przyznawane paczki świąteczne o wartości 200 zł (otrzyma je 35 pracowników). Poza tym niektórzy pracownicy otrzymają także bony podarunkowe o wartości 200 zł (25 pracowników). Pracownicy w trakcie 2015 r. nie otrzymali żadnych innych świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Jakie są skutki dla spółki zakupu i przekazania tych świadczeń pracownikom?
Zgodnie z ogólną zasadą świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (dalej: ZFŚS), a do takich należą właśnie popularne bony świąteczne, są zwolnione ze składek na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne. Wynika to bezpośrednio z par. 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Warunkiem jest socjalny charakter takiego świadczenia. Zatem świadczenie musi wchodzić w zakres działalności socjalnej, której definicję można znaleźć w art. 2 pkt 1 ustawy o ZFŚS oraz musi być przyznawane z uwzględnieniem kryterium dochodowego.
Jeśli więc świadczenie z ZFŚS przyznano po zbadaniu sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do świadczenia, to skorzysta ono ze zwolnienia ze składek. Nie ma przy tym znaczenia ani wysokość, ani forma czy rodzaj świadczenia.
Czasami istnieje obowiązek opłacenia składek od świadczeń z ZFSŚ. Dotyczy to sytuacji, gdy pracodawca nie stosuje kryterium socjalnego. Jeśli więc świadczenie jest niezgodne z definicją działalności socjalnej lub jest przyznawane niezależnie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej (czyli np. każdemu po równo), to wartość tego świadczenia brutto stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.
W omawianym przypadku świadczenie jest zgodne z definicją działalności socjalnej. Pracodawca badał także kryterium dochodowe przed przyznaniem świadczenia, zatem spełnia ono wszystkie wymogi niezbędne do zwolnienia ze składek ZUS. Inaczej byłoby, gdyby pracodawca postanowił wszystkim pracownikom przyznać bony w tej samej wysokości niezależnie od ich sytuacji materialnej. W takim wypadku opłacenie składek byłoby konieczne, bo nie podlegałyby one zwolnieniu.
Jak bony wpłyną na podatek dochodowy pracownika, będzie można przeczytać w najbliższym wydaniu tygodnika Podatki i Księgowość (nr 247 z 21 grudnia).
Działalność socjalna – art. 2 ust. 1 ustawy o ZFŚS
Usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.
Podstawa prawna
Art. 2 pkt 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 111).
Par. 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.).