Zanim gmina odmówi rodzicowi becikowego, powinna sprawdzić okoliczności, które spowodowały, że matka trafiła do ginekologa po 10. tygodniu ciąży. Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA), który oddalił skargę kasacyjną Samorządowego Kolegium Odwoławczego (SKO) w Łodzi.

W rozpatrywanej sprawie ośrodek pomocy społecznej nie przyznał jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka, ponieważ na zaświadczeniu lekarskim było wskazane, że matka była objęta opieką medyczną od 12. tygodnia ciąży. Tym samym niespełniona została przesłanka zawarta w art. 15b ust. 5 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.). Zgodnie z nią, aby becikowe zostało przyznane, pierwsza wizyta u lekarza musi nastąpić nie później niż w 10. tygodniu ciąży.
Decyzję gminy podtrzymało SKO. Innego zdania był Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi. W wyroku z 9 stycznia 2014 r. (sygn. akt II SA/Łd 1051/13) uchylił rozstrzygnięcia organów niższej instancji. Uznał za zasadną argumentację matki, która tłumaczyła się sytuacją zdrowotną i nietypowym przebiegiem początkowego etapu ciąży, utrudniającym jej rozpoznanie. WSA podkreślił, że nie można przyjąć, iż każde zgłoszenie się do lekarza po 10. tygodniu ciąży wyklucza możliwość otrzymania becikowego. Może się okazać, że było to spowodowane niezależnymi przyczynami.
Zdaniem sądu za taką wykładnią art. 15b ust. 5 przemawiają konstytucyjne zasady równości wobec prawa oraz szczególnej pomocy państwa dla ciężarnych kobiet. Dlatego, aby ustalić, czy późniejsze zgłoszenie się do lekarza było spowodowane obiektywnymi przyczynami, gmina powinna zwrócić się do medyka o udzielenie informacji w tej sprawie i udostępnienie dokumentacji medycznej.
Z wyrokiem nie zgodziło się SKO. W skardze do NSA zarzuciło sądowi wojewódzkiemu m.in. rażąco błędną wykładnię art. 15b ust. 5, bo ustawodawca jasno przedstawił w nim przesłanki uzyskania becikowego. Ocena dokumentacji medycznej jest zaś zbędna, bo nie jest ona przewidziana ustawą. NSA wskazał jednak, że samo sformułowanie o opiece nie później niż od 10. tygodnia ciąży nie jest terminem konkretnym.
– Skoro nie jest precyzyjny, to mając na uwadze konstytucyjne wartości przywołane przez sąd pierwszej instancji, jego spełnienie trzeba dookreślić oceną stanu faktycznego, która polega nie tylko na przedstawieniu zaświadczenia lekarskiego – tłumaczyła Maria Wiśniewska, sędzia NSA.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 20 listopada 2015 r., sygn. akt I OSK 1003/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia