W toku naboru w celu zastępstwa nieobecnego członka korpusu służby cywilnej swoją kandydaturę zgłosiła osoba, która kilka lat temu była zatrudniona w tym urzędzie na podstawie mianowania, następnie podjęła pracę poza służbą cywilną. Czy w razie wygrania naboru możemy zatrudnić tego byłego urzędnika służby cywilnej na podstawie umowy na zastępstwo?
Kluczowe dla udzielenia odpowiedzi będzie ustalenie, w jakich okolicznościach nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy w służbie cywilnej, a tym samym utrata statusu urzędnika kandydata do pracy. Co do zasady bowiem, zgodnie z ustawą o służbie cywilnej, ponowne zatrudnienie takiej osoby w korpusie służby cywilnej będzie następowało na podstawie mianowania, z zachowaniem dotychczasowego stopnia służbowego. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy stosunek pracy urzędnika służby cywilnej:
1) wygasł w związku z odmową złożenia ślubowania;
2) uległ rozwiązaniu ze względu na dwukrotną, następującą po sobie, negatywną ocenę okresową, dokonywaną przez bezpośredniego przełożonego;
3) uległ rozwiązaniu ze względu na utratę nieposzlakowanej opinii;
4) urzędnik otrzymał karę dyscyplinarną w postaci wydalenia ze służby cywilnej.
Jeżeli więc stosunek pracy byłego urzędnika został rozwiązany z jednego z wyżej wskazanych powodów, to ponowne nawiązanie stosunku pracy w służbie cywilnej będzie następowało na podstawie umowy o pracę, a nie mianowania. Nie ma więc przeszkód, aby osoba taka zastała zatrudniona na podstawie umowy o pracę w celu zastępstwa nieobecnego członka korpusu służby cywilnej.
Podstawowym źródłem informacji o przyczynach ustania stosunku pracy jest świadectwo pracy. Jeżeli ze świadectwa przedstawionego przez byłego urzędnika służby cywilnej nie wynika jednoznacznie, że jego stosunek pracy nie ustał z przyczyn wymienionych w art. 35 ust. 7 ustawy, pracodawca ma prawo domagać się przedstawienia innego dokumentu wystawionego przez byłego pracodawcę, a do tego czasu nie zatrudniać na podstawie mianowania.
W pozostałych zaś przypadkach art. 35 ust. 7 ustawy o służbie cywilnej wyklucza prawo byłego urzędnika służby cywilnej do zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Tym samym należy uznać, że jeżeli dojdzie do ustania stosunku pracy urzędnika służby cywilnej, a następnie jego ponownego nawiązania, to ponowne zatrudnienie, bez względu na wolę zatrudnianego lub pracodawcy, powinno być zatrudnieniem na podstawie mianowania w służbie cywilnej. W konsekwencji oznacza to brak możliwości zatrudnienia takiej osoby na podstawie umowy o pracę na zastępstwo.
Ustawa o służbie cywilnej nie zawiera wyraźnej regulacji dającej w takiej sytuacji możliwość odrzucenia ofert złożonych przez byłych urzędników służby cywilnej z powodu niespełnienia wymagań formalnych. Jednak wydaje się, że w sytuacji gdy ze złożonych dokumentów wynika, iż do naboru prowadzonego w celu zatrudnienia na zastępstwo zgłosił się kandydat spełniający stawiane wymagania, będący jednak osobą uprawnioną do nawiązania z nią stosunku pracy wyłącznie na podstawie mianowania, pracodawca przeprowadzający nabór może odmówić dopuszczenia tej osoby do udziału w naborze. Kandydat taki nie może bowiem być – z powodów prawnych – zatrudniony na warunkach określonych w ogłoszeniu o naborze – czyli na podstawie umowy o pracę w celu zastępstwa nieobecnego pracownika. Zatem nieracjonalne byłoby prowadzenie naboru z jego udziałem.
Podstawa prawna
Art. 35 ust. 5, art. 70 pkt 1, art. 71 ust. 1 pkt 1 i 3, art. 114 ust. 1 pkt 6 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. z 2014 r. poz. 1111 ze zm.).