Orzeczenie
Odmowa przyznania wsparcia rodzeństwu, bo przepisy dają pierwszeństwo w prawie do jego uzyskania rodzicowi, jest nie do pogodzenia z zasadą sprawiedliwości społecznej, w sytuacji gdy ten niewłaściwie wywiązywał się ze swoich obowiązków.
Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, który rozpatrywał skargę w sprawie świadczenia pielęgnacyjnego. Gmina odmówiła przyznania go siostrze zajmującej się niepełnosprawnym bratem ze względu na niespełnienie przesłanki wynikającej z art. 17 ust. 1a ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.). Zgodnie z nim rodzeństwo ma prawo do pomocy finansowej, jeżeli rodzic osoby wymagającej opieki nie żyje, jest niepełnosprawny w stopniu znacznym lub został pozbawiony praw rodzicielskich. We wspomnianej sprawie warunek ten nie został spełniony, ponieważ mają oni ojca (matka zmarła kilka lat temu). Tyle że jak wykazywała skarżąca, został on w przeszłości skazany za znęcanie się nad rodziną, od wielu lat nie utrzymuje kontaktów ani z nią, ani z bratem. Jednak praw rodzicielskich nie można go pozbawić, bo niepełnosprawny brat jest już dorosły.
Siostra odwołała się więc do samorządowego kolegium odwoławczego, a potem do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie. Ten jednak w wyroku z 9 stycznia 2014 r. (sygn. akt II SA/Rz 1133/13) jej skargę oddalił. W uzasadnieniu wskazał, że zobowiązany jest stosować przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych, które w sposób jednoznaczny określają przesłanki nabycia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Tego stanowiska nie podzielił natomiast NSA, który zarzuty stawiane przez skarżącą uznał za zasadne i postanowił uchylić wyrok WSA.
– W takich okolicznościach sprawy literalna wykładnia przepisów nie da się pogodzić z konstytucyjnymi wartościami sprawiedliwości społecznej oraz nakazem ochrony rodziny – mówiła Jolanta Rudnicka, sędzia NSA.
Wskazała, że ojciec nie ma legitymacji do tego, aby zajmować się niepełnosprawnym dzieckiem. Co więcej, na potrzeby sprawy toczącej się w gminie złożył oświadczenie, że nie zamierza sprawować nad nim opieki. NSA przypomniał też wcześniejsze orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego dotyczące świadczenia pielęgnacyjnego, z którego wynika, że ze względu na cel, jakiemu ma ono służyć, jest pomocą skierowaną nie tylko do rodziców. ©?
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 5 listopada 2015 r., sygn. akt I OSK 1062/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia