Lekarze, pielęgniarki, psycholodzy, architekci, geodeci, architekci, prawnicy, agenci nieruchomości, tłumacze konferencyjni, a nawet fryzjerzy i kosmetyczki - to tylko niektóre z długiej listy zawodów, do których Polacy we Francji mają utrudniony dostęp.
Od 1 lipca 2008 r. Francja całkowicie otworzyła dla Polaków swój rynek pracy. Od tego momentu obywatele Polski i siedem nowych państw członkowskich UE, objętych całkowitym otwarciem francuskiego rynku, nie muszą już uzyskiwać zezwoleń na pracę w jakimkolwiek zawodzie na całym terytorium tego kraju. Od reguły tej jest jednak jeden, ale niezwykle ważny wyjątek. Dotyczy on dostępu do kilkudziesięciu profesji zaliczanych do tzw. zawodów reglamentowanych.
We Francji zawodami takimi są m.in.: lekarze, pielęgniarki, psycholodzy, weterynarze, technicy medyczni, architekci, geodeci, wszystkie tzw. zawody morskie, adwokaci oraz wszystkie zawody prawnicze związane z wymiarem sprawiedliwości, biegli księgowi oraz rewidenci, agenci nieruchomości, rzeczoznawcy patentowi, tłumacze konferencyjni, a także fryzjerzy i kosmetyczki. Wszystkie te zawody regulowane są odrębnymi przepisami. Ich wykonywanie natomiast jest ściśle powiązane z przynależnością do branżowych izb lub zrzeszeń.

Uznanie dyplomu

Aby móc wykonywać którykolwiek z wyżej wymienionych zawodów, obywatel polski musi poddać się odrębnej procedurze prawnej obowiązującej w danym sektorze rynku.
Pierwszym krokiem na tej drodze jest uzyskanie uznania dyplomu polskiego za ekwiwalent dyplomu francuskiego, koniecznego do wykonywania danej profesji, a także złożenie egzaminów zawodowych udowadniających niezbędne kompetencje do prowadzenia praktyki we Francji.
Uznawanie dyplomów we Francji odbywa się na podstawie Dyrektywy 77/452/EWG z 27 czerwca 1977 r. dotyczącej wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji. Informacje o procedurze uznania dyplomów można uzyskać zarówno w agendzie rządowej: Agence Nationale de l'Accueil des Etrangers et des Migrations, jak i ministerstwie: Minist`ere l'Immigration, d' Intégration de I'Identié Nationale, które zajmują się cudzoziemcami.
W przypadku zawodów medycznych, które wśród Polaków cieszą się dużym zainteresowaniem, instytucją właściwą do uznawania dyplomów są podległe ministerstwu zdrowia Departamentalne Dyrekcje do spraw Socjalnych i Zdrowia (Direction Départamentale des Daffaires et Sociales - DDASS), natomiast w przypadku profesji rzemieślniczych, jak fryzjerzy czy kosmetyczki, uznawaniem dyplomów zajmuje się resort edukacji - Minist`ere d'Éducation nationale et de la Recherche.

Uznanie, ale nie z automatu

Urzędy francuskie bezwzględnie wymagają, aby polskie dyplomy były poświadczane przez polskie izby zawodowe, np. Izbę Lekarską, ale tłumaczone wyłącznie przez francuskich tłumaczy przysięgłych.
- Dokumenty przetłumaczone przez polskich tłumaczy przysięgłych nie są we Francji uznawane. W przypadku ich złożenia Francuzi żądają dodatkowego potwierdzenia ich przez polski konsulat, a to wiąże się już z dodatkowymi opłatami. Usługa ta jest bowiem w naszych konsulatach odpłatna - mówi Krystyna Kazana, konsul ambasady RP w Paryżu.
Na tym nie koniec. Z automatu we Francji uznawane są bowiem dyplomy tylko tych profesji, których tok szkolenia lub nauczania nie odbiega w niczym od francuskiego. Im program nauczania bardziej się różni, tym mniejsza szansa na uznanie go we Francji. Przekonały się o tym boleśnie m.in. pielęgniarki.
- Polski dyplom pielęgniarski (zarówno szkoły średniej, pomaturalnej jak i wyższej) pozwala wykonywać we Francji jedynie zawód tzw. adie soininat, czyli pomocy pielęgniarskiej - mówi Elżbieta Salomon, konsul ambasady RP w Paryżu.
W szczególności dotyczy to osób, które swoje uprawnienia do wykonywania zawodu pielęgniarskiego uzyskały jeszcze przed wejściem Polski do UE i nie spełniają warunków kształcenia przewidzianych Dyrektywą 77/453/EWG.
Utrudnienia mogą jednak w praktyce dotykać wszystkich. Szczegółowa lista uczelni i szkół pielęgniarskich, których dyplomy są automatycznie uznawane we Francji, znajduje się w rozporządzeniu ministra zdrowia i opieki socjalnej z 10 czerwca 2004 r.

Bez dyplomu

Zdarza się, i to wcale nierzadko, że urzędnicy francuscy odmawiają Polakom wydania zgody na uznanie dyplomu. Od decyzji tej w ciągu dwóch miesięcy można oczywiście się odwołać, ale zwykle niewiele to daje. Lepszym rozwiązaniem jest przyjęcie warunków, które proponują Francuzi.
Tamtejsze urzędy dość często proponują cudzoziemcom uzupełnienie wykształcenia już według norm obowiązujących we Francji. Od tego z resztą uzależniają w przyszłości zgodę na uznanie dyplomu. Najczęstszą formą są kursy doszkalające. W przypadku pielęgniarek bezpłatne, 9-miesięczne praktyki zawodowe w szpitalu lub pisemny egzamin zawodowy przed komisją zdrowia.

Uprawnienia zawodowe

Samo potwierdzenie dyplomu we Francji nie wystarczy, by wykonywać tam pracę lekarza, księgowego czy prawnika. Polacy, którzy chcą wykonywać którąkolwiek z tych profesji muszą na to uzyskać jeszcze zgodę właściwej izby branżowej (w przypadku lekarzy będzie to np. Chambre Syndicale des Medecines) i wpis na listę uprawnionych do wykonywania zawodu. Dopiero zdobycie takich uprawnień otwiera drzwi do samodzielnej praktyki w reglamentowanych zawodach we Francji.
Ważne!
Potwierdzenie dyplomu we Francji nie wystarczy, aby wykonywać tam pracę lekarza, księgowego czy prawnika. Trzeba jeszcze uzyskać na to zgodę właściwej izby branżowej (w przypadku lekarzy będzie to np. Chambre Syndicale des Medecines) i wpis na listę uprawnionych do wykonywania zawodu
WAŻNE ADRESY