Niepełnosprawnemu, który ze względów zdrowotnych nie może podjąć pracy, nie przysługuje wsparcie za opiekę nad członkiem rodziny z dysfunkcją zdrowotną.
Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny (NSA), który rozpatrywał skargę związaną z uprawnieniem do świadczenia pielęgnacyjnego. Sprawa dotyczyła osoby, której gmina odmówiła jego przyznania. Legitymowała się ona orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, w którym znalazło się sformułowanie „żadna praca”. Zdaniem samorządu nie spełniona została w ten sposób przesłanka wynikająca z art. 17 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.). Zgodnie z nim jednym z warunków uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego jest rezygnacja lub niepodejmowanie zatrudnienia przez osobę sprawującą opiekę. Gmina uznała więc, że jeżeli osoba składająca wniosek o wsparcie nie może wykonywać żadnej pracy, to nie może też z niej zrezygnować.
Podobne stanowisko zajęło też samorządowe kolegium odwoławcze (SKO), ale jego decyzja została uchylona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu (sygn. akt IV SA/Wr 654/14). Postanowił on przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez gminę, a w uzasadnieniu do wyroku powołał się na to, że matka zarejestrowała się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna. W opinii WSA może to być potraktowane jako gotowość do podjęcia zatrudnienia i stanowić potwierdzenie tego, że zainteresowana jest zdolna do pracy. Z tym rozstrzygnięciem nie zgodziło się SKO, które złożyło skargę kasacyjną. Wskazało w niej, że sąd dokonał nieprawidłowej wykładni art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Ponadto kolegium zarzuciło, że z samej rejestracji w PUP nie można wywodzić, że osoba jest gotowa do podjęcia zatrudnienia, ponieważ fakt ten nie jest w żaden sposób badany przez jego urzędników.
Przedstawioną przez SKO argumentację podzielił NSA, który postanowił uchylić wyrok WSA. Podkreślił, że warunkiem uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego jest rezygnacja z pracy, nawet jeśli jest ona tylko hipotetyczna.
– Dlatego nie ma przeszkód, aby otrzymywała je osoba niepełnosprawna, ale tylko gdy może podjąć zatrudnienie – mówił Przemysław Szustakiewicz, sędzia sprawozdawca.
Jednak w orzeczeniu, które otrzymała osoba starająca się o świadczenie, znalazło się stwierdzenie o tym, że nie może ona pracować. NSA dodał też, że wbrew stanowisku WSA, osoba nie może się powoływać na to, że zarejestrowała się jako bezrobotna.
– Sąd dostrzega trudną sytuację skarżącej, ale przyznanie jej świadczenia pielęgnacyjnego byłoby niezgodne z prawem – podsumował Przemysław Szustakiewicz.
ORZECZNICTWO
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 października 2015 r. sygn. akt I OSK 1363/15.