Rolnik, który zajmuje się bliską osobą i pobiera z tego tytułu świadczenie, będzie mógł pozostać w KRUS. Powrócą do niego na swój wniosek osoby wyłączone na podstawie starych przepisów.
Rolnicy, którzy dotychczas starali się o świadczenia z tytułu opieki nad bliskim niepełnosprawnym [ramka 1], w wyniku złożenia oświadczenia o zaprzestaniu prowadzenia gospodarstwa rolnego lub wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym tracili status ubezpieczonego rolniczo. Po zmianie przepisów, która weszła w życie 1 października 2015 r., mogą pozostać w KRUS i nie muszą być ubezpieczeni w ZUS.
Osoby pobierające świadczenia pielęgnacyjne, specjalne zasiłki opiekuńcze i zasiłki dla opiekunów mogą być – w określonych warunkach – ubezpieczone z tego tytułu w ZUS. Chodzi o sytuacje, gdy dana osoba nie ma innego tytułu do ubezpieczeń. Jedną z głównych przesłanek ich przyznania jest bowiem niepodejmowanie lub rezygnacja z zatrudnienia lub pracy zarobkowej przez opiekuna. Jednocześnie jest to kluczowe dla ustalenia, czy dana osoba ma prawo być ubezpieczona w KRUS.
Rezygnacja z pracy
Gminy od dawna miały problem z ustalaniem tej okoliczności, szczególnie w wypadku osób, które utrzymywały się z rolnictwa. Kwestia zarzucenia pracy na roli była więc przedmiotem rozstrzygnięć wielu, rozbieżnych zresztą, orzeczeń sądów administracyjnych. Sądy uznawały, że praca na roli na tyle różni się od typowego zatrudnienia, że nie przeszkadza w stałym sprawowaniu opieki, albo przeciwnie – że ją uniemożliwia.
W wyroku z 20 kwietnia 2012 r. (sygn. akt OSK 2018/11) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że prowadzący gospodarstwo rolne i opłacający składki w KRUS nie może być uznany za osobę, która nie podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności. Chodzi o to, że praca w rodzinnym gospodarstwie rolnym nie została w przepisach o świadczeniach rodzinnych zrównana z innymi formami aktywności zawodowej. Uzasadnieniem tej regulacji jest to, że osoba prowadząca gospodarstwo rolne nie jest poddana reżimowi pracy charakterystycznemu dla zatrudnienia u innego podmiotu (określone godziny pracy, miejsce wykonywania obowiązków, dyspozycyjność i inne). Przy właściwej organizacji pracy rolnik może więc prowadzić gospodarstwo rolne i jednocześnie sprawować opiekę nad niepełnosprawnym.
Podobnie orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z 18 września 2012 r. (sygn. akt I SA/Lu 701/12): uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego przez osobę prowadzącą gospodarstwo rolne nie jest wyłączone wówczas, gdy praca w tym gospodarstwie jest wykonywana w takim zakresie, że umożliwia sprawowanie opieki nad bliskim. Sam fakt prowadzenia gospodarstwa rolnego nie może stanowić negatywnej przesłanki przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.
Natomiast WSA w Olsztynie w wyroku z 17 kwietnia 2012 r. (sygn. akt II SA/Ol 231/12) stwierdził, że samo posiadanie i prowadzenie gospodarstwa rolnego nie wyklucza rolnika z prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, o ile posiadane przez niego gospodarstwo, rodzaj upraw pozwalałyby mu na podjęcie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, a pracy takiej nie podejmuje (bądź z niej rezygnuje) z powodu konieczności opieki nad osobą niepełnosprawną, względem której ciąży na nim obowiązek alimentacyjny. Gdyby zaś wolą ustawodawcy był wymóg rezygnacji lub niepodejmowania działalności polegającej na prowadzeniu gospodarstwa rolnego, wówczas niewątpliwie w ustawie o świadczeniach rodzinnych byłaby ona wymieniona.
Dominowało jednak stanowisko potwierdzone kluczową w tym zakresie uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 grudnia 2012 r. (sygn. akt I OPS 5/12), że prowadzenie gospodarstwa rolnego przez rolnika stanowi negatywną przesłankę przyznania tej osobie świadczenia pielęgnacyjnego. Sąd uznał, że sam fakt prowadzenia gospodarstwa rolnego pozbawia rolnika prawa do świadczenia pielęgnacyjnego i nie ma w tym wypadku potrzeby dokonywania oceny, czy wielkość posiadanego przez niego gospodarstwa i rodzaj upraw pozwalałyby mu na podjęcie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej poza rolnictwem, a pracy takiej nie podejmuje (bądź z niej rezygnuje) z powodu konieczności opieki nad osobą niepełnosprawną. Podobne rozstrzygnięcia można znaleźć w wyrokach NSA z 21 lutego 2013 r. (sygn. akt I OSK 3014/12, sygn. akt I OSK 3006/12, sygn. akt I OSK 3014/12) oraz we wcześniejszym wyroku NSA z 11 marca 2011 r. (sygn. akt I OSK 1987/10), w którym stwierdzono, że sam fakt pozostawania rolnikiem wyklucza daną osobę z kręgu osób, które mogą otrzymać świadczenie pielęgnacyjne.
Trzeba było więc zdecydować, czy jest się rolnikiem, czy opiekunem.
Ustawodawca uzupełnił
Najwyraźniej ustawodawca doszedł do wniosku, że stan niepewności wywoływany niejednolitym orzecznictwem należy zlikwidować.
Ustawa o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, która weszła w życie 15 maja 2014 r., oprócz wprowadzenia nowego rodzaju świadczenia – zasiłku dla opiekuna – znowelizowała ustawę z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.). Chodziło przede wszystkim o zmianę w zakresie przyznawania innych świadczeń związanych z opieką nad bliskimi niepełnosprawnymi, tj. specjalnego zasiłku opiekuńczego i świadczenia pielęgnacyjnego. Nowelizacja uregulowała bowiem wprost przyznawanie tych świadczeń, gdy opiekun jest rolnikiem. Od 15 maja 2014 r. ustawodawca wprowadził bowiem do ustaw warunek zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego jako konieczny do uzyskania wspomnianych świadczeń.
Chodzi tutaj o art. 17b ustawy o świadczeniach rodzinnych, zgodnie z którym w przypadku gdy o świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy ubiegają się rolnicy, małżonkowie rolników bądź domownicy, świadczenia te przysługują odpowiednio:
1) rolnikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego,
2) małżonkom rolników lub domownikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego albo wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym.
Zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa rolnego lub zaprzestanie wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym potwierdza się stosownym oświadczeniem złożonym pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Taki sam przepis odnośnie do zasiłku dla opiekuna znajduje się w art. 3 ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.
Porzucenie gospodarstwa
Wydawałoby się, że wprowadzenie tych norm załatwi sprawę. Tak się jednak nie stało. Pierwszy pojawiający się problem był czysto praktyczny – organy przyznające wsparcie niejednokrotnie miały wątpliwości, czy składane oświadczenia są prawdziwe.
Ponadto powstały spore wątpliwości, jak opiekunowie powinni być ubezpieczani – czy w ZUS z tytułu pobierania świadczenia związanego z opieką nad niepełnosprawnym, czy dalej w KRUS. Sytuacja nie była oczywista, szczególnie w przypadku żon rolników.
Bywało bowiem tak, że rolnik na potrzeby świadczenia oświadczał, że zaprzestał pracy rolniczej, ale nie wyrejestrowywał się z KRUS.
Wątpliwości dotyczyły więc przede wszystkim osób, które zanim podjęły się opieki, korzystały z rolniczego ubezpieczenia społecznego. W ich wypadku wejście do systemu ZUS było niepożądane, bo obligatoryjnie przerywało ubezpieczenie w KRUS.
Przełomowy komunikat
Kolejnym punktem przełomowym była informacja, którą KRUS zamieścił na swojej stronie internetowej 2 lipca 2014 r. Wywołała ona burzę, choć w istocie tylko potwierdzała, jakie przepisy obowiązują. Wtedy jednak do powszechnej świadomości dotarło, że osoba, która rezygnuje z pracy rolniczej, nie może być dalej ubezpieczona rolniczo, czyli w KRUS.
KRUS przypomniał bowiem, że warunkiem niezbędnym do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników jest prowadzenie działalności rolniczej lub wykonywanie stałej pracy w gospodarstwie rolnym. Zatem złożenie przez rolnika, jego małżonka lub domownika ubiegającego się o przyznanie zasiłku dla opiekuna, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo świadczenia pielęgnacyjnego oświadczenia o zaprzestaniu prowadzenia gospodarstwa rolnego lub wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym wskazuje na niespełnianie przez te osoby warunków do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników. To zaś oznacza wyłączenie z tego ubezpieczenia, w tym również w okresie wstecznym, a także z ubezpieczenia zdrowotnego w KRUS. Do ubezpieczonych dotarło więc, że ceną za świadczenie lub zasiłek jest wypadnięcie z ubezpieczenia w KRUS.
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ubezpieczenie społeczne rolników obejmuje rolników i pracujących z nimi domowników. [ramka 2]
Biorąc pod uwagę definicję rolnika i domownika, nie ma wątpliwości, że aby zakwalifikować się na opiekunów bliskich niepełnosprawnych, muszą utracić ten status, tj. zaprzestać prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego albo wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym.
W takim wypadku automatycznie nie mogą podlegać ubezpieczeniu społecznym rolników, bo nie prowadzą gospodarstwa rolnego.
Co z żoną
Trzeba jednak zauważyć, że zgodnie z art. 5 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników przepisy dotyczące ubezpieczenia rolnika i świadczeń mu przysługujących stosuje się także do małżonka rolnika, chyba że ten małżonek nie pracuje w gospodarstwie rolnika ani w gospodarstwie domowym bezpośrednio związanym z tym gospodarstwem rolnym.
Płynie z tego wniosek, że aby żona rolnika była ubezpieczona w KRUS, wcale nie musi pracować na roli. Wystarczy, że prowadzi gospodarstwo domowe bezpośrednio związane z gospodarstwem rolnym. Mogła więc złożyć oświadczenie o zaprzestaniu prowadzenia gospodarstwa rolnego lub zaprzestaniu wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym i uzyskać świadczenie lub zasiłek, ale dalej korzystać z ubezpieczenia w KRUS – wyłącznie z tytułu prowadzenia gospodarstwa domowego.
Na tę subtelność mało kto jednak zwracał uwagę. W efekcie żony rolników też były wykluczane z ubezpieczenia w KRUS, razem z rolnikami i domownikami. Działo się tak, mimo że orzecznictwo dostrzegło, że żona może podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników właśnie ze względu na zajmowanie się gospodarstwem domowym, a nie gospodarstwem rolnym, w którym pracuje jej mąż. Tym samym nie można jej przypisać statusu rolnika, a podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników nie przesądza o konieczności negatywnego załatwienia wniosku o przyznanie świadczeń. W takim razie organ wypłacający świadczenia powinien raczej badać, czy dana osoba nie podjęła lub zrezygnowała z zatrudnienia albo innej pracy zarobkowej (zob. wyrok WSA w Poznaniu z 7 maja 2014 r., sygn. akt IV SA/Po 1279/13). Krótko mówiąc, żona rolnika wcale nie musi też być rolnikiem, a i tak może podlegać ubezpieczeniu rolniczemu.
Znów w KRUS
Wskazane zmiany przepisów doprowadziły do sytuacji, że część osób wypadła z ubezpieczenia w KRUS, bo pobieranie świadczenia z tytułu opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny było dla nich cenniejsze niż utrata ubezpieczenia w KRUS i przejście do ZUS.
Uważam, że w tych okolicznościach na aprobatę zasługuje zmiana przepisów, która daje osobom dotychczas ubezpieczonym w KRUS wybór: mogą być albo ubezpieczone w ZUS, albo dalej w KRUS. Chodzi o ustawę z 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. poz. 1506).
Ważne
Aby być objętym ubezpieczeniem rolniczym podczas pobierania świadczeń opiekuńczych, trzeba złożyć wniosek w tej sprawie
W takim wypadku wójt (burmistrz, prezydent miasta) opłacający składki emerytalne i rentowe z tytułu świadczenia o charakterze opiekuńczym odprowadzi je albo do ZUS, albo do KRUS. Ten, kto chce pozostać w KRUS, musi złożyć odpowiedni wniosek. Zainteresowany nie jest obejmowany tym ubezpieczeniem z mocy ustawy, bez wniosku nie będzie nim objęty i jego składki trafią do ZUS. Ubezpieczenie w KRUS z tytułu pobierania świadczenia lub zasiłku wykluczy opłacanie składek do ZUS z tego samego tytułu. [przykład 1]
Objęcie na wniosek
Objęcie ubezpieczeniem rolniczym umożliwia od 1 października 2015 r. art. 16 ust. 2 pkt 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników wprowadzony wspomnianą ustawą nowelizującą. Stanowi on, że ubezpieczeniem emerytalno-rentowym na wniosek obejmuje się osobę, która podlegała ubezpieczeniu jako rolnik lub domownik i zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej lub pracy w gospodarstwie rolnym w związku z nabyciem prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna przez okres pobierania tego świadczenia bądź zasiłku, ale nie dłużej niż do uzyskania 25-letniego okresu ubezpieczenia rolniczego. [przykłady 2 i 3]
Jest to więc rozwiązanie analogiczne jak w wypadku ubezpieczenia w ZUS, gdzie składki również opłaca się do czasu osiągnięcia 25-letniego stażu ubezpieczeniowego.
Pewne okoliczności wykluczają objęcie ubezpieczeniem rolniczym na wniosek. Nie zostanie więc ubezpieczony w KRUS pobierający świadczenia z tytułu opieki nad niepełnosprawnym, jeśli:
wpodlega innemu ubezpieczeniu społecznemu (czyli przede wszystkim w ZUS),
wma ustalone prawo do emerytury lub renty z ubezpieczenia albo z systemu zaopatrzenia emerytalnego,
wma ustalone prawo do emerytury pomostowej lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
wma ustalone prawo do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
wma ustalone prawo do świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej,
wma ustalone prawo do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego, do których przysługuje prawo z tytułu ubezpieczenia chorobowego na podstawie przepisów o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Ważne terminowe opłaty składek
Zasadniczo ubezpieczeniem rolniczym na wniosek nie można być objętym wcześniej niż od dnia złożenia wniosku (art. 3 ust. 2a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników). Nieco inaczej jest w wypadku ubezpieczenia osoby pobierającej świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy i zasiłek dla opiekuna. W ich wypadku, jeśli wniosek o objęcie ich ubezpieczeniem rolniczym zostanie złożony w ciągu 30 dni od wydania przez wójta decyzji przyznającej to świadczenie lub zasiłek, to objęcie tym ubezpieczeniem następuje od dnia przyznania prawa do świadczenia lub zasiłku (art. 3 ust. 6 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników). Termin ten można będzie przywrócić, jeśli osoba zainteresowana udowodni, że nie dochowała go na skutek zdarzeń losowych.
Zasadniczo przy ubezpieczeniu rolniczym na wniosek obowiązują podwyższone rygory dotyczące wypadnięcia z tego ubezpieczenia w wypadku nieopłacenia składki na czas. Chodzi o art. 3 ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, który stanowi, że nieterminowe opłacenie składki jest równoznaczne z odstąpieniem od ubezpieczenia, chyba że rolnik zobowiązany do jej opłacenia przed upływem terminu płatności wystąpił o jego odroczenie albo nieopłacenie składki w terminie było skutkiem siły wyższej. Regulacja ta jest jednak wyłączona w stosunku do osób, za które z tytułu świadczenia lub zasiłku składki opłaca wójt (burmistrz, prezydent), czyli opiekunów.
Odejście z ZUS
Jeśli ubezpieczony zdecyduje się pozostać w KRUS, to odprowadzane za niego składki odpowiadać będą kwocie równej 10 proc. najniższej emerytury (czyli składce podstawowej w systemie ubezpieczenia społecznego rolników, która w 2015 r. wynosi 88 zł). Istotne jest to, że ustawa nowelizująca przewiduje też możliwość powrotu do KRUS w wypadku tych osób, które w niezamierzony sposób wypadły z ubezpieczenia rolniczego, a chciałyby do niego wrócić. Mogą one zrezygnować z ubezpieczenia w ZUS, składając odpowiedni wniosek. [ramka 3]
RAMKA 1. Co i komu przysługuje
Specjalny zasiłek opiekuńczy:
– przysługuje osobom, na których zgodnie ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, jeżeli:
1) nie są zatrudnieni
2) nie wykonują innej pracy zarobkowej albo
3) rezygnują z pracy, żeby sprawować stałą opiekę nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności, która wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby z powodu znacznie ograniczonej możliwości samodzielnej egzystencji oraz stałego udziału na co dzień opiekuna dziecka w jego leczeniu, rehabilitacji i edukacji,
– jest uzależniony od kryterium dochodowego,
– wynosi 520 zł miesięcznie,
– przysługuje na podstawie art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Świadczenie pielęgnacyjne:
– przysługuje z tytułu rezygnacji z pracy:
1) matce albo ojcu,
2) opiekunowi faktycznemu dziecka,
3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną,
4) innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli:
nie pracują lub rezygnują z pracy, żeby sprawować opiekę nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności, która wymaga stałej lub długotrwałej opieki albo pomocy innej osoby z powodu znacznie ograniczonej możliwości samodzielnej egzystencji oraz stałego udziału na co dzień opiekuna dziecka w jego leczeniu, rehabilitacji i edukacji;
– wynosi 1200 zł w 2015 r., a od 2016 r. 1300 zł.
Zasiłek dla opiekuna:
– przysługuje wyłącznie osobom, które utraciły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego 1 lipca 2013 r. z powodu wygaśnięcia z mocy prawa decyzji przyznającej to świadczenie,
– trzeba było spełnić warunki dotyczące świadczenia pielęgnacyjnego według przepisów obowiązujących 31 grudnia 2012 r.,
– wnioski o jego przyznanie można było składać do 15 września 2014 r.,
– wynosi 520 zł miesięcznie,
– przysługuje na podstawie ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.
RAMKA 2. Kto spełnia definicję
Rolnikiem jest pełnoletnia osoba fizyczna zamieszkująca i prowadząca na terytorium RP osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osoba, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia.
Nie ulega więc wątpliwości, że rolnik to ten, kto prowadzi działalność rolniczą w swoim gospodarstwie rolnym.
Domownik to osoba bliska rolnikowi, która:
a) ukończyła 16 lat,
b) pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,
c) stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.
Pojęcia rolnika i domownika definiują art. 6 pkt 1 i 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.
PRZYKŁAD 1
Jako domownik
Pani X otrzymała decyzję wójta gminy M. z 14 października 2015 r. o ustaleniu jej prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad matką legitymującą się znacznym stopniem niepełnosprawności. Świadczenie to przysługuje od 1 października 2015 r. Pani X dotychczas była ubezpieczona w KRUS jako domownik rolnika. Ubiegając się o świadczenie, złożyła odpowiednie oświadczenie – o zaprzestaniu wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. Ma więc wybór – może być dalej ubezpieczona w KRUS albo przejść do ZUS.
Pani X chce być dalej ubezpieczona w KRUS, gdyż całe życie zawodowe była związana z rolnictwem i chce pobierać emeryturę z KRUS. Ma 30 dni, licząc od daty wydania decyzji (czyli od 14 października 2015 r.), aby zdecydować się na pozostanie w ubezpieczeniu rolniczym – wtedy zachowa ciągłość ubezpieczenia w KRUS. Musi w tym celu złożyć wniosek do KRUS. Jeśli wniosek taki kobieta złoży do 27 października 2015 r., to będzie ubezpieczona rolniczo od 1 października 2015 r. Wójt gminy M., który przyznał jej świadczenie, będzie opłacał za nią do KRUS składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe w związku z pobieraniem przez nią specjalnego zasiłku opiekuńczego.
PRZYKŁAD 2
Automatyczne wyrejestrowanie
Pani Z. otrzymała decyzję z 10 października 2015 r. o ustaleniu jej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem. Świadczenie to przysługuje od 1 października 2015 r. Pani Z. dotychczas była ubezpieczona w KRUS jako rolnik. Ubiegając się o świadczenie, złożyła odpowiednie oświadczenie – o zaprzestaniu prowadzenia przez nią gospodarstwa rolnego. Ma więc wybór – może być dalej ubezpieczona w KRUS albo przejść do ZUS. Nie złożyła jednak wniosku do KRUS o objęcie jej nowym tytułem ubezpieczenia. Ze względu na to, że oświadczyła, iż zaprzestała prowadzenia gospodarstwa rolnego, KRUS wyrejestruje ją z tego ubezpieczenia. W związku z tym, że utraci status ubezpieczonej w KRUS, organ wydający decyzję o świadczeniu pielęgnacyjnym zgłosi ją do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w ZUS. Będzie też opłacał składki na to ubezpieczenie do ZUS ze środków budżetu państwa. Bierność osoby zainteresowanej skutkuje więc tym, że będzie ubezpieczona w ZUS (oczywiście o ile nie zachodzą przesłanki negatywne do takiego ubezpieczenia).
PRZYKŁAD 3
Pismo do burmistrza
Pan Y. 2 lipca 2014 r. złożył wniosek o zasiłek dla opiekuna w związku z opieką nad ojcem wraz ze stosownymi oświadczeniami wynikającymi z przepisów ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Burmistrz N. decyzją z 16 lipca 2014 r. przyznał mu prawo do zasiłku dla opiekuna za okres od 1 lipca 2013 r., bezterminowo. Pan Y. został ubezpieczony z tytułu tego zasiłku w ZUS, choć wcześniej podlegał ubezpieczeniu rolniczemu. Składa więc wniosek do burmistrza N. o odstąpieniu od ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w ZUS i o objęcie go ubezpieczeniem emerytalno-rentowym w KRUS na podstawie art. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ma na to 6 miesięcy, licząc od 1 października 2015 r. Złoży taki wniosek 1 grudnia 2015 r. Najwcześniej od tej daty będzie ubezpieczony w KRUS.
RAMKA 3. Warunki powrotu
Osoba, która przed 1 października 2015 r. nabyła prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo do zasiłku dla opiekuna i podlega z tego tytułu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (czyli w ZUS), wróci do KRUS, jeśli:
– złoży wniosek o odstąpienie od ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w ZUS i o objęcie jej ubezpieczeniem emerytalno-rentowym w KRUS na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników,
– skieruje wniosek do wójta (burmistrza, prezydenta miasta), który wypłaca świadczenie lub zasiłek. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) przekazuje kopię wniosku do KRUS wraz z informacją o dacie wyrejestrowania ubezpieczonego z ZUS.
Uwaga! Termin na złożenie wniosku to 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy, czyli 1 kwietnia 2016 r.
Podstawa prawna
Ustawa z 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz.U. poz. 567 ze zm.).
Art. 6 pkt 1 i 2, art. 16 ust. 2 pkt 4 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 704 ze zm.).