Świadczenia dla osób uczestniczących w zajęciach będą zwolnione z egzekucji komorniczej. Będzie można je też finansować ze środków Funduszu Pracy.
Centra integracji społecznej (CIS) i kluby integracji społecznej (KIS) to jednostki zajmujące się wspieraniem osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, które oferują im wiele różnego typu działań aktywizujących oraz służących ich powrotowi na rynek pracy. Tuż przed końcem kadencji Sejm uchwalił ustawę z 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o zatrudnieniu socjalnym oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza liczne zmiany w ich funkcjonowaniu. Podpisał ją też prezydent. Wejdzie w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Obowiązki sprawozdawcze
CIS, które mogą być prowadzone przez samorządy, spółdzielnie socjalne oraz organizacje pozarządowe, muszą być wpisane do rejestru założonego przez wojewodę. W tym celu muszą złożyć wniosek oraz dołączyć do niego odpowiednie dokumenty. Nowelizacja ustawy poszerza ich zakres o kopię dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do nieruchomości, w której ma funkcjonować centrum, opinię starosty o potrzebie jego powołania na terenie powiatu oraz akt powołania, w przypadku gdy podmiotem tworzącym jest właśnie samorząd. Do tej pory CIS musiały o wszelkich zmianach związanych ze swoim funkcjonowaniem informować wojewodę w ciągu 30 dni od ich zaistnienia. Teraz informacje będą przekazywane zbiorczo, raz do roku, wraz z obowiązkowym sprawozdaniem (do 31 marca).
– Wystarczyło, że oprócz indywidualnej pomocy psychologicznej CIS zaczął oferować również zajęcia grupowe lub miały one miejsce nie w ciągu jednego dnia w tygodniu, ale dwóch, i zmianę tę trzeba zgłaszać – mówi Witold Ekielski z rady programowej Konwentu CIS i KIS.
Do rejestru wojewody wpisywać się muszą również KIS, przy czym dotychczas nie miały one obowiązku składania sprawozdań ze swojej działalności. W związku z tym część tych jednostek informowała wojewodę o rezultatach reintegracji społecznej i zawodowej, ale nie wszystkie. Nowelizacja uregulowała kwestię w ten sposób, że sprawozdania są składane obligatoryjnie raz w roku w tym samym terminie, w którym składa je CIS.
Nowe możliwości
Dzięki wprowadzonym zmianom zarówno centra, jak i kluby będą też mogły brać udział w Programie Aktywizacja i Integracja (PAI), który jest realizowany na podstawie ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 149 ze zm.). Dotychczas powiatowe urzędy pracy mogły go prowadzić we współpracy z ośrodkami pomocy społecznej. Po zmianie przepisów porozumienie w tej sprawie będą mogły zawierać właśnie z CIS i KIS prowadzonymi przez samorządy oraz innymi podmiotami, które w ramach działalności statutowej zajmują się reintegracją osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.
Wsparcie pieniężne
Wiele zmian jest związanych z uczestnikami zajęć w CIS i wypłacanym im wsparciem pieniężnym. Co do zasady z pomocy tych instytucji mogą korzystać osoby uzależnione od alkoholu oraz narkotyków, ale przepisy wymagały, aby wcześniej odbyły leczenie odwykowe lub zakończyły terapię. Teraz ten wymóg został zniesiony. Wypłacane uczestnikom centrów świadczenie integracyjne (w wysokości zasiłku dla bezrobotnych) będzie zwolnione z egzekucji komorniczej.
– Jest to istotna zmiana, ponieważ możliwość zajęcia komorniczego części świadczenia była jednym z powodów, dla których osoby nie chciały przychodzić do CIS i wolały pracować w szarej strefie – podkreśla Witold Ekierski. I dodaje, że do większej aktywności w trakcie zajęć ma zachęcać wysokości premii motywacyjnej. Obecnie wynosi ona 20 proc. świadczenia integracyjnego. Po zmianie wzrośnie maksymalnie do 50 proc.
Ponadto z czterech do sześciu zwiększy się liczba dni wolnych przysługujących w okresie uczestnictwa w zajęciach, z których skorzystanie przez osobę zagrożoną wykluczeniem społecznym nie spowoduje obniżenia wysokości świadczenia integracyjnego. Z kolei sama pomoc pieniężna będzie mogła być pokrywana ze środków Funduszy Pracy. Do tej pory funkcjonowanie CIS mogło być finansowane z dotacji samorządu, środków UE oraz dochodów z prowadzonej działalności.
Spółdzielnie socjalne z preferencjami przy zamówieniach
Ustawa z 5 sierpnia 2015 r. zawiera zmiany, które dotyczą bezpośrednio spółdzielni socjalnych. Prawo do ich zakładania będą miały nie tylko osoby bezrobotne, lecz także mające mniej niż 30 lat lub więcej niż 50 lat i status poszukującego pracy. W związku z tym wśród dokumentów, które trzeba złożyć do wniosku o wpis spółdzielni do Krajowego Rejestru Sądowego, potrzebne będzie zaświadczenie z powiatowego urzędu pracy potwierdzające, że dana osoba ma status poszukującej pracy. Co więcej, jednostka sektora finansów publicznych, np. samorząd, udzielając zamówienia, które ze względu na wartość nie podlega przepisom ustawy z 29 stycznia 2004 r. o zamówieniach publicznych, będzie mogła zastrzec, że o jego przyznanie mogą się ubiegać wyłącznie spółdzielnie socjalne. Informacja o takim zastrzeżeniu będzie musiała się znaleźć we wniosku o uruchomienie procedury udzielenia zamówienia oraz odpowiednich dokumentach postępowania.