Ubezpieczenie pracownika na czas oddelegowania poza granice kraju wykupowane jest przez pracodawcę we własnym interesie. Jego koszt nie podlega więc daninom publicznym
Przychodem pracownika ze stosunku pracy mogą być różnego rodzaju świadczenia pozapłacowe, jak np. opieka medyczna czy karnet na siłownię. Są to dodatki do wynagrodzenia przekazywane pracownikowi bezgotówkowo, które co do zasady podlegają opodatkowaniu i oskładkowaniu. Nie wszystkie jednak świadczenia majątkowe, które pracodawca zapewnia zatrudnionym, należy zaliczyć do przychodu pracownika ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przepisy nie przewidują obowiązku wykupienia przez pracodawcę polisy ubezpieczeniowej dla pracownika wysyłanego w zagraniczną podróż służbową. Jednak pracodawcy mają obowiązek opłacenia kosztów wyjazdu takiego pracownika, w związku z czym często decydują się na opłacenie tego rodzaju polisy.
Wykupienie przez pracodawcę polisy ubezpieczeniowej dla zatrudnionego odbywającego zagraniczną podróż służbową nie będzie generować po stronie pracownika przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Taka polisa nie przysparza bowiem pracownikowi korzyści majątkowych. Można nawet stwierdzić, że w większym stopniu stanowi ona zabezpieczenie interesów pracodawcy przed ewentualnymi wydatkami związanymi ze zwrotem pracownikowi udokumentowanych wydatków w związku z podróżą służbową pracownika (poniesionych np. na leczenie).
Świadczenie pozapłacowe a przychód
W przedmiocie tego, czy określone nieodpłatne świadczenie stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy, wypowiedział się m.in. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13). Trybunał Konstytucyjny wskazał w nim, że za przychód pracownika mogą być uznane tylko takie świadczenia, które:
a) zostały spełnione za zgodą pracownika (tj. korzystał z nich w pełni dobrowolnie),
b) zostały udzielone w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci zwiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który pracownik musiałby ponieść,
c) są wymierne i przypisane indywidualnemu pracownikowi (tj. nie są dostępne w sposób ogólny dla wszystkich zatrudnionych).
Powyższy wyrok TK znajduje również odzwierciedlenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy skarbowe. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 4 grudnia 2014 r. (nr IBPBII/1/415-720/14/BJ) wskazał, że pracodawca, wykupując dla zatrudnionego polisę ubezpieczeniową, nie kieruje się chęcią zapewnienia korzyści swojemu pracownikowi, lecz zabezpiecza w istocie swoje własne interesy na wypadek powstania przyjętego przez siebie obowiązku zwrotu należności przysługujących z tytułu podróży służbowej delegowanemu pracownikowi.
Niezależnie od zakresu odpowiedzialności, który obejmuje polisa ubezpieczeniowa, należy również podkreślić, że pracownik nie korzysta z niej dobrowolnie, ponieważ podróż służbowa odbywa się w ramach stosunku pracy, a tym samym na polecenie pracodawcy.
Korzyść zakładu pracy
Jak już wcześniej wskazano, świadczenia z tytułu polisy nie przynoszą pracownikom wymiernej korzyści w postaci przysporzenia majątkowego lub uniknięcia (zaoszczędzenia) wydatku. Trudno bowiem uznać, że wskutek wykupienia ubezpieczenia pracownik zyskał jakąkolwiek korzyść materialną. Wydatek taki bez zaistnienia okoliczności ściśle związanych z pracą nie miałby w ogóle miejsca, a tym samym pracownik nie musiałby takiego wydatku ponosić. W istocie zatem polisa wykupowana jest interesie samego pracodawcy, którego celem jest zabezpieczenie się przed ewentualnymi roszczeniami pracownika z tytułu podróży służbowej, a nie w interesie zatrudnionego, który w przypadku braku ubezpieczenia mógłby się domagać od pracodawcy pokrycia ewentualnej szkody.
Wobec powyższego przyjąć należy, że koszty polisy wykupionej przez pracodawcę dla pracowników delegowanych do odbycia zagranicznej podróży nie stanowią ich przychodu, a tym samym nie są opodatkowane i nie są brane pod uwagę przy obliczaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS.©?
Podstawa prawna
Art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).