● Jak oznaczyć kod na dokumentacji rozliczeniowej, wypłacając wynagrodzenie byłemu pracownikowi
● Kiedy należy zgłosić zmianę rodzaju ubezpieczenia, gdy zatrudnionemu przyznano rentę
● Czy spadkobiercy zmarłego członka zarządu odpowiadają za długi składkowe
● Co ma wpływ na pozbawienie prawa do świadczeń wypadkowych
● Dlaczego wspólnik spółki z o.o. nie zawsze jest przedsiębiorcą
● W jakich przypadkach ZUS może wszcząć egzekucję z nieruchomości
● Z powodu rozwiązania 30 sierpnia 2015 r. stosunku pracy z pracownikiem pracodawca wyrejestrował go z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od 1 września 2015 r. Jednocześnie 1 września 2015 r. pracodawca zgłosił go ponownie do ubezpieczeń, ale już jako zleceniobiorcę. Wynagrodzenie za pracę wykonaną w sierpniu 2015 r. zostało wypłacone byłemu pracownikowi 4 września 2015. Z jakimi kodem tytułu ubezpieczenia należy rozliczyć to wynagrodzenie?
Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne należne od przychodu ze stosunku pracy, który został wypłacony w miesiącu następującym po miesiącu, w którym ten stosunek ustał, należy rozliczyć w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 XX.
Pracownik jest objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi i obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania. Podstawę wymiaru składek pracownika stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc przychód, który pracownik osiąga na podstawie łączącego go z pracodawcą stosunku pracy. Okoliczność, że przychód ze stosunku pracy jest osiągany przez byłego pracownika już po ustaniu stosunku pracy, nie powoduje, że jest on wolny od składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. W przypadku gdy przychód ze stosunku pracy stanowiący podstawę wymiaru składek na pracownicze ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne powstaje w miesiącu następującym po miesiącu, w którym ustał stosunek pracy, rozliczenie należnych od tego przychodu składek powinno być dokonane w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 XX.
Podstawa prawna
Art. 4 pkt 9, art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 1, art. 18 ust. 1–2, art. 20 ust. 1 i art. 21 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
Art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 69 ust. 1 i art. 81 ust. 1, 5 i 6 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 581 ze zm.).
● W sierpniu 2015 r. pracownik poinformował pracodawcę, że na mocy decyzji ZUS od czerwca 2015 r. została mu przyznana renta z tytułu niezdolności do pracy. Czy zmianę kodu tytułu ubezpieczenia społecznego pracodawca powinien zgłosić na bieżąco, czy też już od czerwca 2015 r.?
Wyrejestrowanie pracownika z ubezpieczeń z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia, a następnie zgłoszenie go do ubezpieczeń z nowym kodem powinno nastąpić z dniem, od którego pracownikowi przysługuje prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych zawiera m.in. informację o tytule ubezpieczenia. Informacja ta jest podawana w składanych za ubezpieczonego w ZUS dokumentach zgłoszeniowych i dokumentach rozliczeniowych w postaci kodu tytułu ubezpieczenia. Kod tytułu ubezpieczenia składa się z sześciu cyfr, a w piątym znaku kodu zawarta jest informacja o tym, czy ubezpieczony posiada ustalone prawo do emerytury lub renty. W przypadku zmiany kodu tytułu ubezpieczenia (np. w następstwie przyznania ubezpieczonemu przez organ renty, prawa do emerytury lub renty) płatnik składek jest zobowiązany poinformować o tej zmianie ZUS w terminie 7 dni od jej zaistnienia. Zawiadomienie ZUS o zmianie kodu tytułu ubezpieczenia jest dokonywane w ten sposób, że płatnik składek najpierw wyrejestrowuje ubezpieczonego ze wszystkich ubezpieczeń z dotychczasowym kodem przy wykorzystaniu formularza ZUS ZWUA, a następnie zgłasza ubezpieczonego do tych ubezpieczeń z nowym kodem tytułu ubezpieczenia przy wykorzystaniu formularza ZUS ZUA (jeżeli ubezpieczony podlega jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu – przy wykorzystaniu formularza ZUS ZZA). W przypadku gdy zmiana kodu tytułu ubezpieczenia jest następstwem ustalenia przez organ renty w drodze decyzji prawa do emerytury lub renty, wyrejestrowanie z ubezpieczeń, a następnie zgłoszenie do nich powinno nastąpić w dniu, od którego ubezpieczonemu przysługuje prawo do emerytury lub renty.
Podstawa prawna
Art. 36 ust. 1, 10, 13 i 14 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
Załącznik nr 18 do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1844 ze zm.).
● Przez kilka lat mój ojciec pełnił funkcję członka zarządu w spółce z o.o. Działalność spółki nie przyniosła wymiernych zysków, co więcej, okazało się, że ma ona spore zadłużenie wobec ZUS. Egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna. ZUS w ubiegłym roku wydał decyzje przenoszące odpowiedzialność za jej długi na członków zarządu. Ojciec zmarł w kwietniu tego roku. Czy jako spadkobierca będę odpowiadał za długi ojca określone tą decyzją? Słyszałem, że obowiązuje taka właśnie zasada.
Nie. Zarówno kwestie odpowiedzialności osób trzecich, jak i zasady odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania spadkodawcy regulują przepisy ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (dalej: ordynacja) stosowane również do należności z tytułu składek. Zgodnie z ogólną zasadą za zobowiązania spółek kapitałowych w przypadkach określonych ordynacją odpowiadają zatem osoby trzecie. Ich odpowiedzialność jest niejako wtórna w stosunku do podstawowego dłużnika. Artykuł 97 ordynacji przewiduje możliwość dziedziczenia majątkowych praw i obowiązków wyłącznie przez spadkobierców podatnika. W przypadku należności z tytułu składek będzie to oczywiście płatnik składek, którym bez wątpienia nie jest osoba trzecia, odpowiadająca na mocy przepisów szczególnych za zobowiązania pierwotnego dłużnika. Przepis zatem wprost wyklucza możliwość przeniesienia ponownie – tym razem na spadkobierców osoby trzeciej – odpowiedzialności za zobowiązania określone decyzją na osoby trzecie. Rozstrzygnięcia o zakresie odpowiedzialności spadkobierców zapadają przecież w odrębnych decyzjach, które określają wysokość znanych w dniu otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) zobowiązań spadkodawcy. Tym samym, zgodnie z powołanym przepisem, odpowiedzialność spadkodawcy będącego osobą trzecią za zobowiązania płatnika nie przechodzi na spadkobierców. Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z 3 kwietnia 2006 r., sygn. akt SK 46/05, który uznał, że nieobjęcie tą regulacją spadkobierców osoby trzeciej jest zgodne z konstytucją. Wyłączenie spadkobierców zobowiązanej osoby trzeciej spod art. 97 ordynacji jest jak najbardziej zasadne, skoro spadkodawcą jest podmiot zobowiązany posiłkowo z powodu bezskutecznych działań wobec płatnika – pierwotnego dłużnika.
Podstawa prawna
Art. 31 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
Art. 97 par. 1, art. 98, art. 100, art. 116 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.).
● ZUS decyzją zobowiązał mnie jako pracodawcę i płatnika składek do zwrotu nadpłaty zasiłku chorobowego wypłaconego mojemu pracownikowi. ZUS wskazał, że wbrew moim ustaleniom niezdolność do pracy nie została spowodowana wypadkiem przy pracy, ponieważ pracownik uległ wypadkowi w czasie podróży służbowej (złamał nogę), a dodatkowo stało się to podczas wizyty na basenie hotelowym. Czy ZUS ma rację? Czy warto się odwołać od decyzji?
Przede wszystkim należy ustalić, czy wypadek, jakiemu uległ pracownik podczas podróży służbowej, jest zrównany z wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (dalej: ustawa wypadkowa). Zgodnie z tym przepisem na równi z wypadkiem przy pracy w zakresie uprawnienia do świadczeń traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ w czasie podróży służbowej, chyba że został on spowodowany postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań. W wyroku z 7 maja 2014 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach (sygn. akt III AUa 1681/13) wskazał m.in., że udział pracownika będącego w podróży służbowej w części rekreacyjnej przewidzianego spotkania pozostaje w związku funkcjonalnym z pracą. W uzasadnieniu tego orzeczenia podkreślono również, że wypadek, jakiego doznaje pracownik w czasie takiego spotkania, podlega ochronie prawnej, chyba że w zachowaniu pracownika można się dopatrzyć naganności uzasadniającej uznanie, że doszło do zerwania związku z podróżą służbową.
Zauważyć bowiem należy, że ochroną z art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy wypadkowej jest objęty uszczerbek na zdrowiu doznany przez pracownika w czasie podróży służbowej, lecz w innych okolicznościach niż te, które zostały określone w art. 3 ust. 1 pkt 1–3 tej ustawy, czyli w trakcie wykonywania czynności niebędących realizacją obowiązków ze stosunku pracy. W czasie podróży służbowej pracownik może zostać jej pozbawiony dopiero wtedy, gdy zerwał związek z pracą swoim nagannym zachowaniem. Jednak w opisywanej sytuacji nie stwierdzono, że pracownik był np. pod wpływem alkoholu.
Podsumowując, należy stwierdzić, że choć co prawda pracownik nie wykonywał obowiązków, to jednak pozostawał pod ochroną ubezpieczeniową na podstawie art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy wypadkowej. W tych okolicznościach wydaje się uzasadnione złożenie odwołania od decyzji ZUS.
Podstawa prawna
Art. 3 ust. 1 pkt 1–3, art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1242).
● Zostałem wspólnikiem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i mam w niej obecnie 50 proc. udziałów. Pozostałe 50 proc. należy tylko do jednej osoby, która dotąd posiadała wszystkie udziały. Czy ich zakup aktywuje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne? Mój wspólnik twierdzi, że dotąd opłacał składki jak przedsiębiorca.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalno-rentowym podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące.
Jak wynika z art. 8 ust. 6 ustawy systemowej, za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się nie tylko, co wynika z samej definicji, osobę faktycznie prowadzącą pozarolniczą działalność, ale także wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.
Wspólnicy wieloosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w świetle ustawy systemowej nie są traktowani jako osoby prowadzące działalność gospodarczą, bo nie są wymienieni w zamkniętym katalogu podmiotów objętych obowiązkiem ubezpieczeń emerytalno-rentowych określonym w art. 6 ust. 1 tej ustawy.
Z tytułu posiadania statusu wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, który obejmuje połowę udziałów w spółce, nie powstaje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe, a co za tym idzie – także ubezpieczenie wypadkowe.
Podstawa prawna
Art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
● Niedawno dostałam w drodze darowizny od brata 1/2 nieruchomości obciążonej niedużą hipoteką na rzecz ZUS. Brat prowadził firmę, która upadła, i stąd te długi. Ja jednak nie miałam z tym nic wspólnego. Czy ZUS może teraz żądać ode mnie spłaty długu?
Tak, choć nie będzie to takie proste. Nabywca nieruchomości obciążonej hipoteką staje się dłużnikiem rzeczowym. Zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece wierzyciel, w tym przypadku ZUS, może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości niezależnie od tego, czyją stała się własnością. Następuje to w trybie sądowego postępowania egzekucyjnego, chyba że z nieruchomości dłużnika jest prowadzona egzekucja administracyjna. Nie może być ona jednak prowadzona tylko do majątku zobowiązanego, a nie dłużnika rzeczowego. Wynika to z ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej: u.p.e.a.), która nie przewiduje, aby administracyjny tytuł wykonawczy, na podstawie którego możliwe jest wszczęcie i prowadzenie postępowania egzekucyjnego, mógł być wystawiony przeciwko dłużnikowi rzeczowemu, niebędącemu jednocześnie zobowiązanym w rozumieniu art. 1a pkt 20 u.p.e.a. Egzekucja wierzytelności ZUS z obciążonej hipoteką nieruchomości stanowiącej własność dłużnika rzeczowego może nastąpić wyłącznie w drodze egzekucji sądowej. Teoretycznie zatem ZUS mógłby wystąpić przeciwko czytelniczce z pozwem o zapłatę kwoty zabezpieczonej hipotecznie, stosownie do jej udziału w nieruchomości. W praktyce jednak takie działania ZUS podejmuje niezwykle rzadko.
Podstawa prawna
Art. 65 ust. 1, art. 75 ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 707 ze zm.).
Art. 1a pkt 20, art. 26 par. 1, art. 27 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1619 ze zm.).