Mam dwójkę dzieci w wieku 4 oraz 13 lat. Ośrodek pomocy społecznej wypłaca mi zasiłki rodzinne w tej samej od trzech lat wysokości – 77 zł i 106 zł. Czy w rozpoczynającym się w listopadzie nowym okresie zasiłkowym świadczenia będą wyższe – pyta pani Marta.
W tym roku przypada ustawowy termin przeprowadzanej co trzy lata weryfikacji kryteriów dochodowych i kwot świadczeń rodzinnych. Rząd postanowił podwyższyć nie tylko progi uprawniające do pomocy finansowej oraz zasiłki na dzieci, lecz również niektóre dodatki, które do nich przysługują. Zaczną one obowiązywać od 1 listopada, ale już teraz rodzice mogą składać wnioski o ich przyznanie.
Podstawowym świadczeniem rodzinnym jest zasiłek na dziecko, którego wysokość będzie wynosić:
● 89 zł miesięcznie na malucha, który nie skończył 5 lat (obecnie 77 zł),
● 118 zł miesięcznie na potomka, który ma powyżej 5 lat, ale nie ukończył 18. roku życia (obecnie 106 zł),
● 129 zł miesięcznie na dziecko, które ukończyło 18 lat, do jego 24. urodzin (obecnie 115 zł).
Co do zasady zasiłek przysługuje do osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości lub na czas nauki w szkole, ale nie dłużej niż do jego 21. urodzin. Co ważne, nie dotyczy to kontynuowania edukacji na studiach.
Od tej zasady są natomiast dwa wyjątki. Po pierwsze zasiłek do ukończenia 24 lat może być przyznany, gdy dziecko ma orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności i uczy się w szkole lub w szkole wyższej. Prawo do dłuższego otrzymywania zasiłku ma też osoba ucząca się. Zgodnie z ustawową definicją jest to pełnoletnia osoba, która się uczy i nie pozostaje na utrzymaniu rodziców, ponieważ ci nie żyją lub ma zasądzone od nich alimenty.
Spośród siedmiu różnych dodatków, które są związane z zasiłkiem na dziecko, wyższe będą cztery. Należy do nich dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka. W kończącym się w październiku okresie zasiłkowym wynosi on 170 zł miesięcznie, ale nie więcej niż 340 zł na wszystkich potomków (niezależnie, czy jest ich np. dwoje, czy czworo). Od listopada dodatek dla samotnego rodzica wzrośnie do 185 zł lub 370 zł przy dwojgu i większej liczbie małoletnich dzieci. Ponieważ kwota dodatku może być zwiększona o 80 zł na niepełnosprawne dziecko (lub o 160 zł, gdy jest ich co najmniej dwoje), to jego świadczenie również proporcjonalnie wzrośnie.
Kolejny dodatek, którego kwota ulegnie zwiększeniu – z 80 zł do 90 zł miesięcznie – to ten przysługujący rodzinom wielodzietnym. Pod tym pojęciem rozumiana jest rodzina mająca co najmniej trójkę dzieci, które są uprawnione do zasiłku. Nie wystarczy więc, że rodzice mają np. dwoje dzieci w szkole średniej i jedno studiujące, które pozostaje na ich utrzymaniu, bo na najstarsze nie mają prawa do zasiłku. Ponadto dodatek jest wypłacany nie na każde dziecko z przyznanym zasiłkiem, ale na trzecie i kolejne.
Trzeci z podwyższanych dodatków jest związany z kształceniem i rehabilitacją niepełnosprawnego dziecka. Obecnie wynosi on 60 zł miesięcznie, gdy potomek nie skończył 5 lat, lub 80 zł miesięcznie do 24. urodzin. Po zmianie jego kwoty wzrosną odpowiednio do 80 zł oraz 100 zł.
Ostatni z podwyższanych dodatków jest wypłacany, gdy dziecko podejmuje naukę poza miejscem zamieszkania. Jeżeli dojeżdża do szkoły, której siedziba znajduje się w innej miejscowości, rodzic będzie od listopada otrzymywał 63 zł miesięcznie – o 13 zł więcej niż obecnie. Natomiast gdy dziecko przenosi się do miejscowości, w której znajduje się szkoła, dodatek będzie wynosić 105 zł, co oznacza wzrost o 15 zł w porównaniu z dotychczasową kwotą.
Ponadto przedstawione wyżej zasiłki i cztery dodatki będą systematycznie wzrastać w kolejnych okresach zasiłkowych, rozpoczynających się 1 listopada 2016 r. oraz 1 listopada 2017 r. Na przykład zasiłek na dziecko w przedziale wiekowym 5–18 lat za rok ma wzrosnąć ze 118 zł do 124 zł, aby docelowo za dwa lata wynosić 130 zł.
Natomiast bez zmian przez trzy nadchodzące okresy zasiłkowe pozostaną kwoty reszty dodatków i będą one wynosić:
● dodatek z tytułu urodzenia dziecka – 1000 zł jednorazowo,
● dodatek związany z opieką nad dziećmi w trakcie urlopu wychowawczego – 400 zł miesięcznie,
● dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego – 100 zł jednorazowo.
Podstawa prawna
Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 sierpnia 2015 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz.U. poz. 1238).
OPINIA EKSPERTA
Regina Politowicz dyrektor wydziału zdrowia, świadczeń i polityki społecznej Urzędu Miasta w Bydgoszczy
Przepisy ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych przewidują kilka okoliczności, których wystąpienie powoduje, że mimo spełnienia podstawowych warunków do uzyskania zasiłku rodzinnego nie może on być przyznany. Do takiej sytuacji dochodzi, gdy dziecko lub osoba ucząca się zawarła związek małżeński lub przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie. Zasiłku nie otrzyma też rodzina zastępcza, ponieważ pobyt dziecka w pieczy zastępczej jest kolejną przesłanką negatywną. Świadczenie nie może też być przyznane, jeżeli pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku na własne dziecko oraz gdy członkowi rodziny przysługuje pomoc finansowa na potomka za granicą. Ponadto szczególne warunki musi spełnić rodzic, który deklaruje samotne wychowywanie dziecka. Aby otrzymywać zasiłek, musi bowiem mieć zasądzone na dziecko alimenty, chyba że okazało się to niemożliwe, ponieważ: rodzice lub jedno z nich nie żyje, ojciec dziecka jest nieznany, powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone. Dodatkowo zgodnie z ustawową definicją osoby samotnie zajmującej się dzieckiem jest nią: panna, kawaler, wdowa, wdowiec, osoba pozostająca w separacji (orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu) oraz rozwiedziona, o ile nie wychowuje co najmniej jednego dziecka z jego rodzicem.
