Świadczenia rodzinne są uzależnione od wysokości dochodu. Dlatego o jego uzyskaniu lub utracie trzeba zawsze powiadomić ośrodek pomocy społecznej.
Czy informacja o zmianie dochodu jest istotna
Czytelniczka pobiera świadczenia na dwójkę dzieci. Została właśnie skierowana przez powiatowy urząd pracy na staż, w ramach którego będzie jej przysługiwać stypendium. Czy powinna zgłosić tę zmianę do ośrodka pomocy społecznej?
TAK
Podstawowym warunkiem uzyskiwania zasiłków na dzieci i przysługujących do nich dodatków jest spełnianie kryterium dochodowego, które obecnie wynosi 574 zł na osobę w rodzinie (lub 664 zł, gdy wychowuje się w niej niepełnosprawne dziecko). Przy sprawdzaniu, czy dochody rodziny nie przekraczają tego progu, uwzględniane są zarobki osiągane w roku kalendarzowym, który poprzedza okres zasiłkowy. Jednak w związku z tym, że od tego czasu mogą następować różne zmiany w sytuacji dochodowej członków rodziny, osoby pobierające zasiłki powinny informować o tym urząd gminy lub ośrodek pomocy społecznej, w zależności od tego, która instytucja przyznała im świadczenia. O ile utrata dochodu nie pozbawi rodzica, który już otrzymuje zasiłki na dzieci, ich dalszego pobierania (bo jego pierwotna kwota ulegnie zmniejszeniu), to jego uzyskanie może spowodować, że nie będzie do nich dalej uprawniony. Będzie to uzależnione od kwoty nowego dochodu i tego, czy spowoduje ona przekroczenie kryterium dochodowego. Przepisy określają, kiedy dochodzi do uzyskania dochodu. Pod tym pojęciem rozumiane jest podjęcie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, ale nie dotyczy to rozpoczęcia pracy na podstawie umowy o dzieło. Do uzyskania dochodu dochodzi też po zakończeniu urlopu wychowawczego, przyznaniu prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych oraz świadczeń z ubezpieczenia społecznego, takich jak: emerytura lub renta. W definicji dochodu uzyskanego mieści się też rozpoczęcie lub wznowienie wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej i pobieranie zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub świadczenia rehabilitacyjnego w związku z utratą pracy. Jeżeli więc w sytuacji rodziny dojdzie do któregoś ze wspomnianych wydarzeń i okaże się, że powiększony dochód przekracza ustawowe kryterium, rodzic straci zasiłek na dzieci i pobierane do niego dodatki.
Podstawa prawna
Art. 3 pkt 23 i 24, art. 5 ust. 1–2, 4–4b ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114).
Czy mimo uznania dziecka będzie dodatek do zasiłku
Pani Paulina samotnie wychowuje półroczne dziecko. Ośrodek pomocy społecznej przyznał jej zasiłek oraz dodatek z tytułu samotnej opieki nad potomkiem, ponieważ z aktu urodzenia dziecka wynikało, że ojciec jest nieznany. Teraz jednak postanowił uznać dziecko. Czy matka może dalej otrzymywać dodatek dla samotnego rodzica?
NIE
Uzyskiwanie dodatków przysługujących do zasiłku na dziecko jest uzależnione od spełniania dodatkowych warunków. Gdy rodzic przestanie je spełniać, traci prawo do dodatkowych świadczeń (sam zasiłek będzie nadal otrzymywał). Osoba samotnie wychowująca dziecko może otrzymywać dodatek, gdy ojciec dziecka jest nieznany, drugi z rodziców nie żyje lub zostało oddalone powództwo o ustalenie alimentów od niego. Ponieważ ojciec dziecka czytelniczki uznał je, przestała ona automatycznie spełniać warunki do uzyskiwania dodatku z tytułu samotnego wychowywania.
Podstawa prawna
Art. 11a ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114).
Czy przerwanie nauki pozbawi zasiłku
19-letni syn pana Andrzeja postanowił rzucić szkołę policealną. Do tej pory otrzymywał na niego zasiłek i dodatek na dofinansowanie dojazdu do szkoły. Czy przerwanie edukacji będzie skutkować odebraniem tych świadczeń?
TAK
Zasiłek na dziecko przysługuje do momentu ukończenia 18 lat. Jeżeli jednak potomek kontynuuje naukę w szkole, świadczenie może być dalej wypłacane, chociaż nie dłużej niż do skończenia 21 lat. W związku z tym, że otrzymywanie wsparcia jest ściśle powiązane z kształceniem, jego przerwanie skutkuje odebraniem pomocy finansowej. Rodzic straci więc zasiłek na dziecko i wszystkie pobierane na niego dodatki.
Podstawa prawna
Art. 6 ust. 1 pkt 1–2 i art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114).
Czy rodzic musi informować o pracy na wychowawczym
Pani Ewelina zajmuje się na urlopie wychowawczym dwuletnią córką. Ponieważ jej rodzina spełnia kryterium dochodowe, ośrodek pomocy społecznej przyznał jej zasiłek oraz dodatek związany z opieką nad dzieckiem. Kilka dni temu podpisała z pracodawcą umowę-zlecenie, na podstawie której będzie pracować przez kilka godzin w tygodniu. Czy powinna powiadomić o tym organ wypłacający świadczenia?
TAK
Przepisy wprawdzie dopuszczają sytuację, w której osoba uprawniona do dodatku do zasiłku z tytułu opieki nad dzieckiem w trakcie urlopu wychowawczego podejmuje zatrudnienie lub wykonuje prace zarobkowe, ale pod warunkiem że nie uniemożliwia jej to osobistego zajmowania się potomkiem. Rodzic musi więc poinformować ośrodek pomocy społecznej o tym, że zaczął pracę i jaki jest jej charakter, np. ile godzin dziennie ją wykonuje, w jakim miejscu, na czym ma ona polegać. Na tej podstawie oceni, czy rodzic spełnia dalej przesłankę do uzyskiwania dodatku. Jednak nawet kiedy ośrodek uzna, że osobista opieka nad dzieckiem jest dalej sprawowana, to dochód z pracy zostanie potraktowany jako dochód rodziny i zostanie o niego powiększona jego dotychczasowa kwota. To natomiast może skutkować przekroczeniem kryterium dochodowego i utratą zarówno zasiłku, jak i dodatku.
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 5 pkt 3 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114).
Czy trzeba zwrócić nienależne świadczenia
Czytelnik od początku tego roku prowadzi działalność gospodarczą. Jednak nie poinformował o tym ośrodka pomocy społecznej, który wypłaca mu na dwójkę dzieci świadczenia rodzinne. Czy w związku z tym, oprócz utraty bieżącej pomocy, może być zobowiązany do zwrotu wypłaconych już pieniędzy?
TAK
Za świadczenia nienależnie pobrane uznawane są m.in. takie, które zostały rodzicowi wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do nich. Na decyzji przyznającej świadczenia widnieje informacja o obowiązku powiadamiania o zmianach w sytuacji rodziny, które mogą mieć wpływ na ich pobieranie. Dotyczy to głównie wysokości osiąganych dochodów. Jeżeli więc okaże się, że wysokość dochodu osiąganego z działalności gospodarczej spowodowała przekroczenie ustawowego kryterium, czytelnik utraci nie tylko bieżące świadczenia, ale będzie musiał zwrócić te zasiłki i dodatki, które zostaną uznane za nienależnie pobrane wraz z ustawowymi odsetkami. Świadczenia, które nie zostaną zwrócone, będą podlegać egzekucji w trybie przewidzianym dla administracyjnej egzekucji należności. Rodzic może jednak wystąpić do gminy o umorzenie kwoty nienależnie pobranego wsparcia w całości lub w części, łącznie z odsetkami. Może starać się też o odroczenie terminu płatności lub rozłożenie na raty. Wniosek w tej sprawie musi być umotywowany tym, że zachodzą uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny. Decyzja ośrodka pomocy społecznej co do ewentualnego umorzenia ma charakter uznaniowy. To oznacza, że przypadek każdej rodziny jest rozpatrywany indywidualnie.
Podstawa prawna
Art. 30 ust. 2 pkt 1 i ust. 7–10 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114).
Czy trzeba zgłosić pracę za granicą
Pan Karol wyjechał do pracy w Niemczech. W kraju została żona z trójką dzieci. Matka pobiera na nie świadczenia rodzinne. Czy powinna poinformować o tej zmianie ośrodek pomocy społecznej?
TAK
Sytuacje, w których członek rodziny wyjeżdża do jednego z krajów UE, są uregulowane specjalnymi przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Ich zastosowanie jest konieczne do tego, aby ustalić, który kraj jest właściwy do wypłaty świadczeń na dzieci, i zapobiegać przypadkom, gdy będą to robić obydwa państwa. Dlatego ważne jest, aby rodzic pozostający w Polsce powiadomił o tym ośrodek pomocy społecznej. Może się bowiem okazać, że zasiłki na dzieci powinny być przyznane w Niemczech. To oznacza, że rodzic nie będzie do nich już uprawniony w kraju. Ze zgłoszeniem informacji o wyjeździe lub podjęciu pracy za granicą nie należy zwlekać. Niedopełnienie tego obowiązku może bowiem skutkować koniecznością zwrotu świadczeń wypłaconych w kraju za okres od dnia, w którym osoba stała się uprawniona do zasiłków na dzieci w innym kraju.
Podstawa prawna
Art. 23, art. 30 ust. 2 pkt 4 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 114).