Spółka A zawarła umowę-zlecenie na wykonywanie określonych czynności na jej rzecz. Z uwagi na charakter wykonywanych czynności, tj. brak konieczności wykonywania zadań w określonym miejscu i czasie oraz brak bezpośredniego nadzoru, strony nie zdecydowały się na podpisanie umowy o pracę. Dla zleceniobiorcy umowa ta jest jedynym tytułem do ubezpieczenia, dlatego płatnik odprowadza za niego wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. W umowie zawarto zapis, że w przypadku jej rozwiązania z określonych przyczyn zleceniobiorca otrzyma odprawę we wskazanej wysokości. Zapisano również, że zleceniobiorcy po rozwiązaniu umowy będzie przez trzy miesiące wypłacane odszkodowanie, o ile powstrzyma się od działalności konkurencyjnej. Czy odprawa oraz odszkodowanie z tytułu umowy-zlecenia są oskładkowane?
Nie. Mimo że przychody z umowy-zlecenia stanowiły podstawę wymiaru składek, to takie składniki jak odprawy i odszkodowania są z niej wyłączone. Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zawiera katalog wyłączeń. Zalicza się do nich m.in.: nagrody jubileuszowe, odprawy pieniężne przysługujące w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, odszkodowania wypłacane byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, świadczenia rzeczowe wynikające z przepisów bhp, ekwiwalent za pranie odzieży roboczej, używanie własnej, diety i inne należności z tytułu podróży służbowej, świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń itd. Wiele z wyżej wymienionych składników jest obligatoryjną częścią stosunku pracy, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby w umowie cywilnoprawnej zapisać więcej przywilejów dla zleceniobiorcy z tytułu wykonywania określonych czynności.
Można także rozszerzyć grono osób uprawnionych do dodatkowych gratyfikacji poprzez zapisy w wewnętrznych regulaminach czy układach zbiorowych pracy. Zatem jeśli w umowie-zleceniu zawarto odszkodowanie z tytułu powstrzymania się przez zleceniobiorcę od działalności konkurencyjnej, to takie świadczenie będzie wyłączone z podstawy wymiaru składek. Mówi o tym par. 5 rozporządzenia, który wskazuje, że przepisy dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek stosuje się odpowiednio również dla osób wykonujących pracę na podstawie umowy-zlecenia.
Ważne
Nie ma przeszkód, aby w umowie cywilnoprawnej zawrzeć postanowienia o odprawie i odszkodowaniu dla zleceniobiorcy. Tak jak w przypadku umowy o pracę, nie będą one wliczane do podstawy wymiaru składek
Podstawa prawna
Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.).