Pracownik może dostać dopłatę do wypoczynku swojego oraz dziecka. Jej wysokość powinna być uzależniona od dochodu rodziny.

Czy każda firma dopłaca do wakacji

Czytelnik zmienił w kwietniu miejsce pracy. Jego poprzedni pracodawca prowadził zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (ZFŚS), z którego był dofinansowywany m.in. wypoczynek pracowników. Czy jest to obowiązek każdego zakładu pracy?
NIE
Co do zasady ZFŚS jest tworzony przez pracodawców, którzy zatrudniają według stanu na 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Mniejsze firmy mogą więc tworzyć fundusz dobrowolnie. Wyjątek dotyczy pracodawców prowadzących działalność w formie jednostek budżetowych lub zakładów budżetowych, którzy prowadzą ZFŚS bez względu na liczbę zatrudnionych osób. Za każdego podwładnego odprowadzany jest na fundusz odpis podstawowy, który stanowi 37,5 proc. przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego roku (od 2011 r. kwota ta jest jednak zamrożona na poziomie średniej pensji z 2010 r.). Natomiast brak funduszu nie oznacza, że pracownik w ogóle nie może liczyć na wsparcie pracodawcy w związku z planowanym wypoczynkiem. Taka firma może bowiem podjąć decyzję o przyznawaniu świadczenia urlopowego. Przysługuje ono raz do roku, pod warunkiem że podwładny korzysta z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych. Wypłata świadczenia powinna nastąpić nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu. Ponadto jego wysokość nie może przekroczyć kwoty odpisu podstawowego na ZFŚS. Świadczenie jest też różnicowane proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy osoby zatrudnionej.
Podstawa prawna
Art. 3 ust. 1–3, 4–6 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 111).

Czy dostanę wsparcie do urlopu za granicą

Pani Irena wyjeżdża na przełomie lipca i sierpnia na dwutygodniowe wakacje do Włoch. Czy jeśli spędzi je poza krajem, przysługuje jej dofinansowanie z ZFŚS?
TAK
Do działalności socjalnej, która jest finansowana z środków funduszu, należą różne formy wypoczynku. Nie ma więc znaczenia, czy pracownik przebywa na urlopie w kraju, czy za granicą. Dofinansowanie może być przyznane zarówno w przypadku wypoczynku organizowanego przez zakład pracy, jak i przez inny podmiot, np. jest to wycieczka przez biuro podróży. Ponadto dopuszczalne jest przyznanie dopłaty, gdy pracownik sam organizuje sobie urlop, np. w gospodarstwie agroturystycznym, wyjeżdża do sanatorium lub uzdrowiska. Dodatkowo z pieniędzy ZFŚS może być przyznawane dofinansowanie do wypoczynku dzieci, np. na różnego typu koloniach, zielonych szkołach czy zimowiskach. Nie jest ważne miejsce, w którym są one organizowane.
Podstawa prawna
Art. 2 ust. 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 111).

Czy wysokość dopłat jest zróżnicowana

Pani Agata złożyła wniosek o dofinansowanie do wakacji dwójki dzieci. Dowiedziała się, że otrzyma na ten cel mniejsze wsparcie niż jej koleżanka z pracy, której mąż jest bezrobotny i w związku z tym mają niższy dochód. Czy kwota wsparcia jest różna w zależności od sytuacji materialnej rodziny pracownika?
TAK
Konieczność różnicowania wysokości pomocy z ZFŚS wynika z przepisów ustawy. Przewiduje ona, że przyznawanie ulgowych świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby korzystającej z wsparcia. To oznacza, że niedopuszczalne jest przyznawanie świadczeń w takiej samej kwocie wszystkim pracownikom. Zasada „każdemu po równo” jest sprzeczna z obowiązkiem stosowania kryterium socjalnego, na co wskazuje orzecznictwo m.in. Sądu Najwyższego. Szczegółowe zasady różnicowania wysokości świadczeń oraz ich wysokość powinny być zawarte w regulaminie ZFŚS. Jest on ustalany w porozumieniu ze związkami zawodowymi działającymi w firmie. Jeżeli ich nie ma, wspomniany dokument jest uzgadniany przez pracodawcę z zatrudnionym, wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. Ponadto w regulaminie powinny być też uwzględnione takie kwestie, jak: wzór wniosku, który należy złożyć o przyznanie danej formy wsparcia z środków fundusz, sposób ich składania oraz dokumenty, które trzeba do niego dołączyć.
Podstawa prawna
Art. 8 ust. 1–2 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 111).

Czy dofinansowanie zależy od wymiaru czasu pracy

Pani Ewelina jest zatrudniona na pół etatu w firmie, w której istnieje ZFŚS. Czy w związku z tym przysługuje jej niższe dofinansowanie do wypoczynku?
NIE
Wysokość świadczenia z funduszu nie może być uzależniona od wymiaru czasu pracy osoby zatrudnionej, ale wyłącznie od jej sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej. Wielkość etatu nie jest więc kryterium socjalnym. Z podobnych powodów wsparcia z ZFŚS – nie tylko dofinansowania do wypoczynku – nie można odmawiać, jeżeli pracownik nie ma określonego w regulaminie stażu pracy. Na przykład, gdy jest on krótszy niż rok. Ponadto udzielanie świadczeń nie może być uwarunkowane rodzajem umowy o pracę (czy jest na czas nieokreślony), tym, że podwładny jest na okresie próbnym lub w okresie wypowiedzenia, oraz oceną jego pracy.
Podstawa prawna
Art. 8 ust 1–2 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 111).

Czy można otrzymać dopłatę dwa razy

Syn czytelniczki był w lutym na zimowisku, a koszty z tym związane czyteliniczka częściowo pokryła z dofinansowania, jakie otrzymała z ZFŚS. W lipcu jej dziecko wyjeżdża na obóz sportowy. Czy może ponownie się starać o dopłatę, skoro otrzymała już w tym roku wsparcie?
TAK
Wprawdzie przepisy nie mówią nic na temat częstotliwości przyznawania świadczeń z funduszu, to formalnie nie ma przeszkód, aby dopłata do wypoczynku mogła być wypłacona np. dwa razy w roku. Kwestia ta musi być określona w regulaminie, a wpływ na wprowadzenie takiej możliwości ma przede wszystkim wielkość środków, którymi dysponuje pracodawca. Możliwa jest również taka sytuacja, że dopłata jest przyznawana tylko raz w ciągu 12 miesięcy lub raz na dwa lata.
Podstawa prawna
Art. 8 ust. 1–2 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 111).

Czy do wniosku trzeba dołączyć dokumenty

Pracownik chce ubiegać się o dofinansowanie do wypoczynku. Czy komisja socjalna może wymagać od niego dostarczenia dokumentu zawierającego informację o dochodzie jego żony?
TAK
W związku z tym, że świadczenia z ZFŚŚ są uwarunkowane sytuacją życiową, rodzinną i materialną, pracodawca ma prawo żądać dokumentów, na podstawie których będzie mógł ją weryfikować. Przepisy nie określają, jaki zakres informacji oraz rodzaj dokumentów może wymagać od pracownika, niemniej jednak najczęściej są to oświadczenia lub zaświadczenia dotyczące wysokości dochodu wystawione przez zakłady pracy pozostałych członków rodziny. Takie działanie nie może być traktowane przez zatrudnionego za naruszanie przepisów o ochronie danych osobowych. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wyraźnie wynika, że pracodawca może zbierać informacje o sytuacji materialnej pracownika, jeżeli jest to związane z przyznawaniem świadczeń z funduszu. Kwestie te muszą być jednak szczegółowo uregulowane w regulaminie ZFŚS. Dodatkowo w przypadku ubiegania się o dopłatę do wypoczynku dziecka najczęściej wymagane jest przedstawienie dokumentu, np. faktury lub rachunku potwierdzającego opłacenie kolonii potomka.
Podstawa prawna
Art. 8 ust. 1–2 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 111).

Czy emerytowany pracownik otrzyma pomoc

Pan Karol w kwietniu przeszedł na emeryturę. W sierpniu wybiera się do sanatorium. Czy może na ten cel otrzymać dofinansowanie z środków funduszu socjalnego?
TAK
Osobami uprawnionymi do świadczeń z ZFŚS są nie tylko pracownicy i ich rodziny. Należą do nich również emeryci i renciści – byli pracownicy zakładu (oraz ich rodziny), a także inne osoby wymienione przez pracodawcę w regulaminie, jako mające prawo do korzystania z funduszu. Ustawa nie wskazuje, w jaki sposób należy ustalać status emeryta lub rencisty na potrzeby socjalne. Przyjęte jest jednak, że zakładem pracy, który sprawuje opiekę socjalną nad emerytem, jest ten, w którym był zatrudniony bezpośrednio przed przejściem na emeryturę. Podobnie jak w przypadku pracowników, również od osób, które są emerytami, można wymagać przedstawienia dokumentów pozwalających na ustalenie ich sytuacji rodzinnej, życiowej i materialnej.

Podstawa prawna

Art. 2 pkt 5 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 111).