Na podstawie art. 39 ustawy ubezpieczeni, którzy w dniu wejścia w życie ustawy pobierają zasiłek macierzyński, mają prawo do zasiłku macierzyńskiego w nowej wysokości od dnia wejścia w życie ustawy do końca okresu odpowiadającego odpowiednio okresowi urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego.

Nasza pracownica przebywa na urlopie macierzyńskim, w czerwcu zamierza rozpocząć urlop rodzicielski. Zgodnie z nowymi przepisami zwróciliśmy jej wniosek o urlop rodzicielski (tzw. długi wniosek), a ona złożyła go ponownie. Czy mimo to powinna złożyć dodatkowy wniosek o wypłatę zasiłku w nowej wysokości?

Tak, w tym przypadku konieczne będzie złożenie przez pracownicę oddzielnego wniosku o wypłatę zasiłku w nowej wysokości. Tak wynika z brzmienia ustawy nowelizacyjnej (ustawy z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw), a pojawiające się na tym tle wątpliwości ostatecznie rozwiało Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej w wydanym dla DGP stanowisku.

Stanowisko Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej z 26 maja 2023 r. w sprawie stosowania przepisów przejściowych – wydane dla DGP

nieznane

DGP: Czy jeżeli pracownik złoży ponownie wniosek o urlop rodzicielski w trybie art. 30 lub 31 ustawy z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, będzie to również oznaczało, że tym samym zawnioskował o przeliczenie wysokości zasiłku zgodnie z nowymi zasadami (tj. w trybie art. 39 ust. 1 tej ustawy)? Czy też do tego ostatniego wymagany będzie odrębny wniosek pracownika?

MRiPS: Na podstawie art. 39 ustawy ubezpieczeni, którzy w dniu wejścia w życie ustawy pobierają zasiłek macierzyński, mają prawo do zasiłku macierzyńskiego w nowej wysokości od dnia wejścia w życie ustawy do końca okresu odpowiadającego odpowiednio okresowi urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego.

Prawo do zasiłku macierzyńskiego w nowej wysokości mają również ubezpieczeni, którzy złożyli wniosek o zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego przed wejściem w życie powołanej ustawy, ale nie rozpoczęli pobierania tego zasiłku (art. 40 powołanej ustawy).

W celu ustalenia nowej wysokości zasiłku ubezpieczeni powinni złożyć wniosek w terminie 21 dni od dnia wejścia w życie ustawy. W przypadku kiedy ubezpieczony nie złoży wniosku, będzie korzystał z zasiłku macierzyńskiego na zasadach dotychczasowych.

Należy zaznaczyć, że ubezpieczony ma możliwość wyboru korzystania z zasiłku macierzyńskiego w nowej albo dotychczasowej wysokości.

Oznacza to, że w przypadku kiedy ubezpieczony złoży wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego w trybie art. 30 albo 31 powołanej ustawy, ale nie przekaże informacji w ciągu 21 dni od wejścia w życie ustawy o chęci pobierania zasiłku macierzyńskiego w nowej wysokości, będzie korzystał z zasiłku macierzyńskiego na zasadach dotychczasowych.

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy nowelizacyjnej do pracownika, który przed dniem wejścia w życie ustawy (26 kwietnia 2023 r.) złożył wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego albo jego części zgodnie m.in. z art. 1791 kodeksu pracy (uchylony nowelizacją przepis dający możliwość złożenia tzw. długiego wniosku), ale nie rozpoczął korzystania z tego urlopu na 26 kwietnia 2023 r., stosuje się co do zasady przepisy k.p. w nowym brzmieniu. Co jednak ważne, pracodawca ma obowiązek niezwłocznego zwrotu pracownikowi wniosku w celu jego zmiany i ponownego złożenia pracodawcy w terminie siedmiu dni. Jeżeli pracownik nie złoży ponownie wniosku, korzysta z urlopu zgodnie z wnioskiem złożonym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

Jak widać, przepis ten dotyczy jedynie samego uprawnienia urlopowego. Analogiczne uprawnienia zasiłkowe zostały określone w art. 40 ustawy nowelizacyjnej. Zgodnie z jego ust. 1 do ubezpieczonego, który przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy złożył wniosek o zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami k.p. jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego, ale nie rozpoczął pobierania tego zasiłku w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się co do zasady przepisy ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Tak więc, aby wypłata zasiłku w nowej wysokości była możliwa, ubezpieczony musi złożyć ponownie wniosek w terminie 21 dni od dnia wejścia w życie nowelizacji (termin ten upływa 17 maja 2023 r.). Jeżeli ubezpieczony nie złoży ponownie takiego wniosku, korzysta z zasiłku macierzyńskiego na zasadach dotychczasowych.

Ustawa nowelizacyjna wyraźnie zatem rozdziela uprawienia urlopowe od zasiłkowych, przysługujących na podstawie odrębnych aktów prawnych. Zatem w opisywanym przypadku wypłata zasiłku na nowych zasadach będzie możliwa tylko wówczas, gdy pracownica złoży ponownie wniosek. Warto zwrócić jednak uwagę, że w przepisach przejściowych dotyczących zasiłku ustawodawca nie nakazuje pracodawcy zwrotu wniosku zasiłkowego, tak jak wniosku urlopowego. Inicjatywa w tej sytuacji należy jedynie do pracownicy. ©℗