Choć 26 kwietnia 2023 r. z kodeksu pracy znikła możliwość składania tzw. długiego wniosku, to eksperci uspokajają. O obydwa urlopy – macierzyński i rodzicielski – nadal można, a czasem nawet trzeba zawnioskować w jednym piśmie. To też oznacza, że pracodawcy mający własne wzory długiego wniosku muszą dokonać jego aktualizacji, jeśli jeszcze tego nie zrobili.
Do redakcji DGP trafiły sygnały, że niektórzy pracodawcy rezygnują całkowicie z własnych wzorów długiego wniosku o urlop rodzicielski (obejmującego w całości dotychczasowy roczny macierzyński i rodzicielski), a także nie respektują podań pracowników obejmujących łącznie obydwa urlopy. Wszystko przez usunięcie z kodeksu pracy przepisu pozwalającego takie wnioski składać, czyli art. 1791 k.p. W uzasadnieniu projektu ustawy resort pracy argumentował to tym, że: „obecnie prawo pracownika ‒ ojca wychowującego dziecko do urlopu rodzicielskiego (oraz ubezpieczonego ‒ ojca dziecka prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tego urlopu) jest uzależnione od pozostawania matki dziecka w zatrudnieniu (ubezpieczeniu) w dniu porodu. Natomiast zgodnie z art. 5 ust. 1 dyrektywy 2019/1158 prawo do urlopu rodzicielskiego ma być prawem indywidualnym każdego z rodziców. Uchylenie obowiązywania art. 1791 k.p. jest jednym z działań koniecznych ze względu na wdrożenie art. 5 ust. 1 dyrektywy 2019/1158”.
Równolegle jednak – o czym wspomniana część pracodawców zdaje się zapominać – zmieniono przepisy ustawy zasiłkowej (ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1732 ze zm.). I to do niej de facto „przeniesiono” regulację o długim wniosku. Mianowicie art. 30a tej ustawy w nowym brzmieniu przewiduje możliwość złożenia długiego wniosku o… zasiłek macierzyński. W tym przypadku jego wypłata obejmuje okres odpowiadający łącznie okresom całych urlopów macierzyńskiego i rodzicielskiego. Jaki jest tego cel? Uśrednienie wysokości zasiłku – miesięczny zasiłek macierzyński w przypadku złożenia takiego wniosku za cały okres wypłaty wynosi 81,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
– Mamy tu pewną niespójność w przepisach. Wynika z nich bowiem, że tzw. długiego wniosku nie można złożyć o urlop – łącznie: macierzyński i rodzicielski – ale nadal można złożyć długi wniosek o zasiłek za okres tych urlopów – wskazuje Łukasz Chruściel, radca prawny, partner w PCS Paruch Chruściel Schiffter Stępień Kanclerz | Littler. Jak wyjaśnia, przed wejściem w życie nowelizacji możliwość złożenia takiego długiego wniosku dotyczyła i urlopu, i zasiłku. Natomiast obecnie pracownik musi złożyć dwa wnioski o urlop. – W praktyce jednak nie ma przeszkód, by uwzględnić je w jednym dokumencie, a także zawrzeć w nim wniosek o uśrednienie wypłaty zasiłku za okres obydwu urlopów. Oczywiście w sensie prawnym są to nadal odrębne wnioski – tłumaczy Łukasz Chruściel.
Potwierdza to Andrzej Radzisław, radca prawny, partner w kancelarii Goźlińska Petryk i Wspólnicy. Wskazuje on, że w stosowanych wzorach dotychczasowych długich wniosków o urlop wystarczy w zasadzie dopisać jedno zdanie, tj. że pracownica wnioskuje także o wypłacenie jej zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, z wyłączeniem okresu dziewięciu tygodni urlopu rodzicielskiego przysługującego ojcu dziecka.
Co ważne, mimo że wnioski o uprawnienia rodzicielskie na podstawie nowych przepisów kodeksu pracy można składać także w postaci elektronicznej (np. e-mailem), to w przypadku długiego wniosku o zasiłek ustawa nadal wymaga złożenia go na piśmie. ©℗
