Spółka nie zgodziła się na żądanie związku zawodowego, który się domagał zmiany postanowień zakładowego układu zbiorowego pracy dotyczących wysokości nagrody jubileuszowej. Czy w tej sytuacji pracodawca może odmówić uznania sporu zbiorowego, który został zgłoszony przez związek?
Izabela Zawacka radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy sp. k. / Dziennik Gazeta Prawna
Ustawa z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 295) nie przewiduje wprost procedury odmowy uznania przez pracodawcę sporu za legalny. Zgodnie z art. 4 ust. 2 tej ustawy nie można wszczynać i prowadzić sporu zbiorowego, gdy dotyczy on treści układu zbiorowego pracy lub innego porozumienia, którego stroną jest organizacja związkowa, przed dniem wypowiedzenia takiego układu lub porozumienia. Postanowienie to stanowi klauzulę spokoju. Zakłada ona, że wszelkie postulaty dotyczące treści układu zbiorowego pracy mogą być zmieniane w drodze układowej, protokołów dodatkowych albo poprzez wypowiedzenie układu.
W analizowanym przypadku układ zbiorowy obowiązuje i nie został wypowiedziany przez którąkolwiek ze stron. Zmiana wysokości nagrody jubileuszowej w tym stanie faktycznym może nastąpić wyłącznie poprzez zawarcie protokołu dodatkowego. Pracodawca ma jednak prawo odmówić jego zawarcia, a związek zawodowy nie może w drodze sporu zbiorowego żądać podwyższenia nagrody jubileuszowej. Z tym żądaniem może wystąpić dopiero po wypowiedzeniu układu. Ustawa nie reguluje wprost sankcji za naruszenie przez związek zawodowy art. 4 ust. 2 ustawy. Praktyka stosowana przez zakłady pracy jest taka, że odmawiają oni uznawania takich sporów, a tym samym nie podejmują żadnych czynności przewidzianych w ustawie (w więc zgłoszenia sporu do PIP, przystąpienia do rokowań, mediacji i ewentualnego uznania strajku). Związek zawodowy nie jest jednak związany stanowiskiem pracodawcy i może uznawać istnienie sporu, a więc jednostronnie podpisać protokół rozbieżności z rokowań i mediacji, a nawet ogłosić strajk. W opisanym przypadku taki strajk powinien być jednak uznany za nielegalny, a pracownicy biorący w nim udział muszą się liczyć z sankcjami dyscyplinarnymi.