Miejsce zamieszkania zleceniobiorcy nie ma wpływu na zwolnienie przedsiębiorcy z obowiązku odprowadzania składek od diet z tytułu podróży służbowej. Może on skorzystać z niego tylko, gdy zleceniobiorca wykonuje swoje obowiązki poza stałym miejscem świadczenia usług, które jest określone w umowie.
Tak postanowił Zakład Ubezpieczeń Społecznych w decyzji interpretującej przepisy. Występujący o jej wydanie chce prowadzić działalność gospodarczą w zakresie usług opiekuńczych w Polsce i na terenie innych państw Unii Europejskiej. W tym celu ma zamiar zawierać zlecenia z opiekunami mającymi miejsce zamieszkania w kraju. Przedsiębiorca chce w umowach zobowiązać się do wypłacania zwrotu wydatków związanych z wykonywaniem obowiązków poza miejscem zamieszkania w formie diety. Ma jednak wątpliwości, czy przy naliczaniu składek od wynagrodzenia zleceniobiorców może pominąć te diety.
ZUS przypomniał, że przepisy dotyczące wyłączania z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe określonych przychodów stosuje się odpowiednio do zleceniobiorców. Tak wynika z par. 5 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.). Dotyczy to także diet i innych należności z tytułu podróży służbowej.
Jak podkreślił zakład, składek nie opłaca się do wysokości określonej w przepisach w sprawie warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju (par. 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia). Jednak wyłączenie tych przychodów z podstawy wymiaru składek będzie miało zastosowanie do zleceniobiorców tylko wtedy, jeśli postanowienia umów-zleceń lub odrębne przepisy przewidują zwrot tych należności na podstawie przepisów dotyczących podróży służbowych pracowników sfery budżetowej.
ZUS zwrócił uwagę, że warunkiem koniecznym zastosowania przywołanego par. 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia jest wykonywanie czynności wynikających z zawartego zlecenia poza określonym w umowie miejscem świadczenia usług.
Tymczasem zdaniem ZUS z opisanej przez przedsiębiorcę sytuacji nie wynika, iż zadania wykonywane w ramach zlecenia na terenie kraju będą realizowane w ten sposób. To, że określone czynności mają być świadczone poza miejscem zamieszkania zleceniobiorcy nie jest bowiem równoznaczne z tym, iż będą one wykonywane poza wskazanym w umowie miejscem stałego świadczenia usług. Z tego też powodu przedsiębiorca, który zwrócił się do ZUS o wydanie interpretacji, nie może wyłączyć z podstawy wymiaru składek diet wypłacanych zleceniobiorcom.
Decyzja oddziału ZUS w Lublinie z 3 marca 2015 r. (WPI/200000/43/178/2015)