Mam 1200 zł netto emerytury i jednocześnie umiarkowany stopień niepełnosprawności, przyznany na stałe. Ponieważ ukończyłam 76 lat, otrzymuję także dodatek pielęgnacyjny, ale trudno z tego samej przeżyć, wydając na leki, opłaty mieszkaniowe itd. Czy mam prawo do świadczeń z opieki społecznej? Jeśli tak, to jakich – pyta pani Beata.
Janusz Sejmej rzecznik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej / Dziennik Gazeta Prawna
Mimo że głównym zadaniem opieki społecznej jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych, których same nie są w stanie pokonać, to jednak pani Beata nie może liczyć na zbyt wiele. Jej dochód przekracza kryteria przewidziane w przepisach.
Wsparcie z pomocy społecznej jest udzielane zarówno w formie pieniężnej, jak i niepieniężnej. Pani Beacie może przysługiwać zasiłek celowy. Jest on przyznawany na konkretny cel, np. zakup leków, z powodu długotrwałej choroby i ponoszonych z tego tytułu dodatkowych kosztów, na żywność, niezbędną odzież, remont mieszkania, pokrycie kosztu biletu kredytowego lub kosztu pogrzebu.
O zasiłek ten można ubiegać się również w razie zdarzenia losowego lub klęski żywiołowej. Bywa bezzwrotny, częściowo lub całkowicie zwrotny. Świadczenie ma bowiem charakter uznaniowy i jest uzależnione od okoliczności oraz środków, jakimi dysponuje konkretny ośrodek pomocy społecznej.
Kolejnym świadczeniem przyznawanym z pomocy społecznej jest zasiłek stały, która przysługuje osobie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, oraz zasiłek okresowy – przyznawany w szczególności z powodu długotrwałej choroby, niepełnosprawności, bezrobocia, a także wtedy, gdy umożliwia utrzymanie lub nabycie uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Oba świadczenia uzależnione są od spełnienia kryterium dochodowego, zatem pani Beata raczej nie ma szans na ich otrzymanie.
Poza świadczeniami pieniężnymi są również świadczenia niepieniężne, takie jak praca socjalna, poradnictwo specjalistyczne, interwencja kryzysowa, usługi opiekuńcze, udzielane bez względu na dochód zainteresowanego. Najistotniejsze w opisanej sytuacji mogą być usługi opiekuńcze. Należą się osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub z innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona. Można przez to także rozumieć takie sytuacje, w których osoba potrzebująca ma wprawdzie zapewnioną stałą opiekę, jednak przy niektórych czynnościach opiekuńczych lub pielęgnacyjnych niezbędne jest dodatkowe wsparcie. Zakres i wymiar, a także odpłatność za usługi opiekuńcze ustala konkretny ośrodek pomocy społecznej.
Natomiast praca socjalna ma na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie. Podobne zadanie ma poradnictwo specjalistyczne – w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne. Pomaga w rozwiązywaniu problemów i trudności życiowych. Zaś interwencją kryzysową obejmuje się te osoby i rodziny, które potrzebują natychmiastowej specjalistycznej pomocy psychologicznej, a w zależności od potrzeb – poradnictwa socjalnego lub prawnego, a bywa że i schronienia (maksymalnie do trzech miesięcy).
Ważne
Podstawą do wydania decyzji o przyznaniu lub odmowie pomocy jest rodzinny wywiad środowiskowy, przeprowadzony przez pracownika socjalnego. Od każdej decyzji można się odwołać w terminie do 14 dni od dnia wydania decyzji do samorządowego kolegium odwoławczego (za pośrednictwem ośrodka pomocy społecznej)
Podstawa prawna
Art. 36–52 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U z 2015 r. poz. 163). Par. 1 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 17 lipca 2012 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz.U. z 2012 r. poz. 823).
OPINIA EKSPERTA
świadczenia pieniężne z systemu pomocy społecznej przysługują osobom lub rodzinom w trudnej sytuacji życiowej (zwłaszcza ze względu na niepełnosprawność lub długotrwałą i ciężką chorobę), których wysokość dochodu nie przekracza odpowiedniego kryterium dochodowego. Dla osoby samotnie gospodarującej – w wysokości nieprzekraczającej 542 zł, dla osoby w rodzinie – w wysokości nieprzekraczającej 456 zł. Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej za dochód uważa się dochód netto, tj. sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu, z miesiąca w którym wniosek został złożony. Uzyskany dochód pomniejsza się o podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz płacone alimenty Jednocześnie do dochodu nie wlicza się jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego, zasiłków (stałego, okresowego, celowego), pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny (przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty), wartości świadczeń w naturze oraz świadczeń przysługujących osobie bezrobotnej (na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych).