Były prezes zarządu zatrudniony poprzednio na podstawie kontraktu menedżerskiego wygrał z naszą spółką sprawę o premię roczną. Apelacja od wyroku została złożona po terminie, wyrok się uprawomocnił i komornik zajął nasz rachunek bankowy, przekazując we wrześniu byłemu prezesowi wynagrodzenie w kwocie brutto. Czy w takim przypadku możemy uznać, że obowiązkiem spółki jest wyłącznie wykazanie należnych składek i wpłacenie tylko należności finansowanej ze środków płatnika? Jak możemy sprawdzić, czy za ubezpieczonego należy opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe? Podejrzewamy, że osoba ta w 2014 r. osiągnęła już kwotę rocznego limitu.
Kontrakt menedżerski jest umową o świadczenie usług, a osoba zatrudniona na jej podstawie podlega ubezpieczeniom społecznym oraz zdrowotnemu jak zleceniobiorca. Podstawę wymiaru składek stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) uzyskiwany z tytułu wykonywania umowy, o ile odpłatność w umowie została ustalona kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej, akordowej albo prowizyjnie. Należności wynikające z kontraktu stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądowym, których wypłata na rzecz menedżera realizowana jest przez komornika sądowego, są także przychodem z umowy. Od uzyskanego w tym trybie przychodu należne są składki zarówno na ubezpieczenia społeczne, jak i ubezpieczenie zdrowotne. Nie należy ich jednak opłacać od odsetek związanych z nieterminową wypłatą premii.
Składki zapłaci firma
Stosownie do art. 17 i 46 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa) obowiązek obliczenia, potrącenia z dochodów ubezpieczonych, rozliczenia i opłacenia składek za ubezpieczonych spoczywa na zleceniodawcy – płatniku. Ustawa systemowa nie przewiduje rozliczania i opłacania składek przez komornika. Jeżeli były zleceniobiorca uzyskuje przychód stanowiący podstawę wymiaru składek od komornika w wyniku prowadzonego postępowania egzekucyjnego, to obowiązek sporządzenia dokumentów rozliczeniowych oraz opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne, należnych w części finansowanej zarówno przez płatnika, jak i przez ubezpieczonego, obciąża wyłącznie płatnika. To, że prezes firmy jest byłym zleceniobiorcą, nie zwalnia z tych obowiązków. Wyegzekwowanie przez komornika kwoty wynagrodzenia brutto nie powoduje, że płatnik jest zwolniony z przekazania do ZUS całości należnych składek.
W przypadku składki zdrowotnej mamy do czynienia z inną sytuacją – powinna być ona opłacona przez byłego menedżera bezpośrednio na rachunek bankowy właściwego oddziału wojewódzkiego NFZ.
Jakie dokumenty
Rozliczenie należnych składek powinno nastąpić w dokumentach sporządzanych za miesiąc, w którym kwota wyegzekwowanego przez komornika wynagrodzenia została postawiona do dyspozycji byłego zleceniobiorcy. Opłacenie składek oraz przekazanie dokumentów rozliczeniowych powinno nastąpić z zachowaniem obowiązującego płatnika terminu. W imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA (z kodem 30 00 XX) płatnik powinien wykazać:
wprzychód w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne oraz dokonać rozliczenia całości należnych składek;
wprzychód w podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne po pomniejszeniu go o składki na ubezpieczenia społeczne w części podlegającej sfinansowaniu przez ubezpieczonego oraz wykazać tę składkę w wysokości „zero”.
Gdy płatnik ma wątpliwości dotyczące tego, czy były menedżer do września 2014 r., tj. miesiąca, w którym otrzymał problematyczny przychód, przekroczył już kwotę rocznego limitu, po osiągnięciu którego nie opłaca się już składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, może w tej sprawie wystąpić do ZUS z pytaniem, czy za tę osobę należy opłacić składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Gdy się okaże, że menedżer osiągnął już limit, płatnik powinien odprowadzić składki tylko na pozostałe ubezpieczenia społeczne.
Ważne
Firma może dochodzić od byłego menedżera zwrotu poniesionych kosztów współfinansowania składek na ubezpieczenia społeczne
Podstawa prawna
Art. 4 pkt 2 lit. a, art. 17, art. 18 ust. 3 i art. 46 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121).
Art. 81 ust. 1 i art. 84 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.).