Można ze swoim podwładnym podpisać dodatkowo kontrakt cywilnoprawny. Trzeba jednak uważać, bo mimo opłacania składki chorobowej nie zawsze wlicza się ją do świadczenia
Zlecenie zawarte z własnym pracownikiem jest dopuszczalne, o ile dotyczy wykonania innych obowiązków niż określone w umowie o pracę. Można np. księgowej zlecić napisanie jednorazowo artykułu reklamowego do gazety lub też podpisać z nią stałą umowę na dostarczanie tekstów na firmową stronę internetową.
Tylko w trakcie
Każda umowa zawarta z własnym pracownikiem podlega oskładkowaniu na tych samych zasadach co przychody ze stosunku pracy. Wobec tego pracodawca ma obowiązek obliczyć i pobrać w odpowiedniej wysokości składki oraz dopłacić część finansowaną przez siebie. Ale uwaga – inaczej jest z podatkiem: do umowy o pracę oblicza się podatek według skali (czyli 18 proc. lub 32 proc.), natomiast przy umowie-zleceniu stosuje się wyłącznie stawkę z pierwszego progu podatkowego, chyba że zleceniobiorca wystąpi z wnioskiem o zastosowanie podatku z progu wyższego.
Zasada zaliczania przychodów z umowy-zlecenia do podstawy zasiłku chorobowego jest następująca – jeśli umowa-zlecenie zawarta z własnym pracownikiem trwa w okresie pobierania zasiłku, to przychód z takiej umowy należy wliczyć do podstawy wymiaru zasiłku.
Tym samym jeśli umowa była jednorazowa i w momencie zachorowania czy powstania prawa do innych świadczeń już nie obowiązywała, nie może stanowić podstawy wymiaru zasiłku i należy ją wyłączyć z podstawy wymiaru. Ma tu zastosowanie reguła kompensacyjnego charakteru świadczeń z tytułu choroby lub macierzyństwa – pracownik ma otrzymać określony procent tego, co otrzymałby, gdyby pracował i nie był pozbawiony możliwości zarobkowania.
Jeśli więc umowa-zlecenie jest zawarta na określony czas, a w trakcie jej trwania pracownik korzysta ze zwolnienia lekarskiego, to przychód z tytułu umowy-zlecenia będzie wliczony do podstawy wymiaru zasiłku za okres trwania umowy-zlecenia. Jednak po jej zakończeniu należy ponownie przeliczyć podstawę wymiaru zasiłku z wyłączeniem przychodów z umowy-zlecenia. [przykład 1]
Powstrzymanie się od pracy
Pracownik, z którym zawarto umowę-zlecenie, nie powinien wykonywać czynności zleconych w okresie choroby. Może to być bowiem uznane za niewłaściwe korzystanie ze zwolnienia lekarskiego (niezgodne z jego celem), a przede wszystkim za sprzeczne z celem zasiłku, który ma być zastępczym finansowaniem w sytuacji utraty wynagrodzenia z tytułu wykonywania pracy. Prawo do zabezpieczenia społecznego jest gwarantowane przez Konstytucję RP i dotyczy osób, które nie mogą zarobkować na swoje utrzymanie, gdyż są niezdolnie do pracy.
Wobec tego zleceniobiorca musi się liczyć z obniżeniem wynagrodzenia z tytułu wykonywania umowy-zlecenia, jednak przychód z tej umowy zostanie mu zaliczony do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.
Wynagrodzenie zatrudnionego
Wynagrodzenie ze stosunku pracy uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości należnej pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc choroby. Zgodnie z ustawą zasiłkową bierze się do obliczeń pełne przepracowane miesiące. Zatem jeśli pracownik jest zatrudniony krócej niż 12 miesięcy, to do podstawy wymiaru zasiłku wlicza się tylko wynagrodzenie za pełne przepracowane miesiące. [przykład 2]
Dodatkowo należy pamiętać o wyłączeniu wynagrodzenia za miesiące, w których wykonywał pracę przez mniej niż połowę miesiąca, oraz uzupełnieniu wynagrodzenia za miesiące, w których pracownik wykonywał pracę przez co najmniej połowę miesiąca.
Nie ma przy tym znaczenia, w jakim dniu miesiąca wynagrodzenie za pracę zostało wypłacone. Wynagrodzenie za pracę za styczeń wypłacone w lutym będzie uwzględnione w postawie wymiaru zasiłku za styczeń.
Odmienną zasadę stosuje się do przychodów z umów-zleceń, które mają być uwzględnione w podstawie wymiaru zasiłku. Mianowicie w przypadku zleceń ważny jest przychód w danym miesiącu, a więc data wypłaty. Wobec tego, jeśli za czynności wykonane na umowę-zlecenie w styczniu pracodawca-zleceniodawca zapłacił 10 lutego, to ta wypłata będzie przychodem w lutym, wejdzie więc do podstawy wymiaru zasiłku za luty.
Przychód ze zleceń przyjmuje się w kwocie faktycznie wypłaconej (inaczej niż wynagrodzenie z umowy o pracę, które należy uzupełnić). Co istotne – przychód z umowy-zlecenia za dany miesiąc dolicza się do wynagrodzenia za ten miesiąc i od łącznej kwoty ustala się podstawę wymiaru. [przykład 3] Zatem nie należy obliczać zasiłku osobno z każdego rodzaju umowy. Przychód ze zlecenia oraz wynagrodzenie za pracę pomniejsza się o odpowiedni wskaźnik pobranych składek na ubezpieczenia społeczne, wobec czego należy zwrócić szczególną uwagę, czy pracownik zleceniobiorca przekroczył roczną podstawę wymiaru.
PRZYKŁAD 1
Jaka podstawa
Pracownik jest zatrudniony nieprzerwanie od stycznia 2011 r. Dodatkowo z pracownikiem zawarto umowę-zlecenie na okres od 1 czerwca 2014 r. do 31 stycznia 2015 r. i nie będzie z nim zawierana kolejna umowa-zlecenie. Pracownik stał się niezdolny do pracy w okresie od 26 stycznia 2015 r. do 6 lutego 2015 r. Jak ustalić podstawę wymiaru zasiłków?
W takim przypadku należy oddzielnie obliczyć podstawę wymiaru zasiłku za okres od 26 stycznia 2015 r. do 31 stycznia 2015 r., uwzględniając w niej przychody z umowy-zlecenia, czyli doliczając je do wynagrodzeń za 12 miesięcy poprzedzających zachorowanie. Natomiast za okres od 1 lutego 2015 r. do 6 lutego 2015 r. podstawę wymiaru zasiłków należy ustalić wyłącznie na podstawie wynagrodzeń ze stosunku pracy, czyli wyłączając przychody z umowy-zlecenia.
PRZYKŁAD 2
W niepełnym wymiarze
Od 1 września 2014 r. zatrudniono na podstawie umowy o pracę w niepełnym wymiarze godzin pracownika do obsługi magazynu. Z tą samą osobą od 1 stycznia 2012 r. zawarto umowę-zlecenie na sprzątanie. Pracownik stał się niezdolny do pracy w lutym 2015 r. Jak ustalić dla niego podstawę wymiaru zasiłku?
Pracownikowi należy ustalić podstawę wymiaru z okresu zatrudnienia, czyli od 1 września 2014 do 31 stycznia 2015, oraz zsumować wynagrodzenia z umowy o pracę z przychodem z umowy-zlecenia.
PRZYKŁAD 3
Stała stawka
Pracownik jest wynagradzany stałą stawką miesięczną 3000 zł brutto. Pracuje od dwóch lat. Od roku wykonuje dodatkowe czynności na podstawie umowy-zlecenia z wynagrodzeniem akordowym. Obydwie umowy są zawarte na czas określony. Wypłaty z obu umów są wykonywane do 10. dnia następnego miesiąca. Pracownik zachorował w lutym 2015 r. (choroba zwykła – 80 proc. podstawy). Jak ustalić dla tego pracownika podstawę wymiaru zasiłku?
Wypłaty z umowy o pracę – 3000 zł brutto co miesiąc.
Wypłaty z umowy-zlecenia:
● w lutym 2014 r. wypłacono 250 zł brutto za styczeń 2014 r.,
● w marcu 2014 r. wypłacono 250 zł brutto za luty 2014 r.,
● w kwietniu 2014 r. wypłacono 450 zł brutto za marzec 2014 r.,
● w maju 2014 r. wypłacono 400 zł brutto za kwiecień 2014 r.,
● w czerwcu 2014 r. wypłacono 300 zł brutto za maj 2014 r.,
● w lipcu 2014 r. wypłacono 600 zł brutto za czerwiec 2014 r.,
● w sierpniu 2014 r. brak wypłaty za lipiec 2014 r.,
● we wrześniu 2014 r. wypłacono 50 zł brutto za sierpień 2014 r.,
● w październiku 2014 r. wypłacono 150 zł brutto za wrzesień 2014 r.,
● w listopadzie 2014 r. wypłacono 200 zł brutto za październik 2014 r.,
● w grudniu 2014 r. wypłacono 200 zł brutto za listopad 2014 r.,
● w styczniu 2015 r. wypłacono 600 zł brutto za grudzień 2014 r.
Obliczenie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego (w zł) z 12 miesięcy poprzedzających zachorowanie:

Podstawa prawna
Ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159).