W 2011 r. uległem wypadkowi przy pracy. W styczniu 2012 r. zgłosiłem wniosek o przyznanie renty wypadkowej. Zamiast tego świadczenia ZUS ustalił mi jednak prawo do renty z ogólnego stanu zdrowia. Od tej decyzji złożyłem odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. W październiku 2014 r. uzyskałem pozytywny wyrok, w którym sąd przyznał mi rentę wypadkową. Po uprawomocnieniu się wyroku (co nastąpiło 16 listopada 2014 r.) otrzymałem decyzję ZUS wykonującą wyrok sądu. W decyzji tej przyznano mi rentę z tytułu niezdolności do pracy, spowodowanej wypadkiem przy pracy, ale świadczenie to obliczono z zastosowaniem tej samej kwoty bazowej, od której wyliczona była renta z ogólnego stanu zdrowia. Uważam, że ZUS powinien zastosować nową ,,bazówkę”, obowiązującą w dniu uprawomocnienia się wyroku. Czy mam rację i powinienem ponownie odwołać się od decyzji ZUS?
Nie. ZUS słusznie zastosował do obliczenia renty wypadkowej kwotę bazową obowiązującą do końca lutego 2012 roku. Jeśli jednak pracował pan po dniu, od którego została przyznana, uzyskując wyższe zarobki niż przed jej ustaleniem, renta wypadkowa będzie mogła być przeliczona od nowej kwoty bazowej.
Od decyzji wydanej przez ZUS w sprawie renty z tytułu niezdolności do pracy wnioskodawcy przysługuje odwołanie do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia. Zasadą jest, że po rozpatrzeniu odwołania, w razie jego uwzględnienia, sąd zmienia zaskarżoną decyzję w całości lub w części i orzeka co do istoty sprawy (art. 47714 par. 2 kodeksu postępowania cywilnego; dalej: k.p.c.). Z ogólnych zasad postępowania cywilnego wynika, że podstawą rozstrzygnięcia przez sąd danego roszczenia jest stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, przy czym przez stan rzeczy należy rozumieć zarówno istniejące okoliczności faktyczne, jak i stan prawny (art. 316 par. 1 k.p.c.).
W orzecznictwie sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego podkreśla się, że w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych nie jest wyłączone stosowanie art. 316 par. 1 k.p.c., jednak naczelną zasadą tego postępowania pozostaje badanie legalności decyzji według stanu na dzień jej wydania. Zdaniem sądów odstępstwo od tej zasady jest w niektórych przypadkach dopuszczalne i uzasadnione (np. w razie spełnienia ostatniego z warunków wymaganych do przyznania świadczenia w trakcie postępowania odwoławczego przed sądem), ale nie może wypaczyć charakteru tego postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (jakim jest badanie legalności decyzji organu rentowego) i całkowitego pozbawienia znaczenia postępowania administracyjnego, poprzedzającego postępowanie sądowe.
W przypadku czytelnika sąd uznał, że przysługuje mu renta z tytułu niezdolności do pracy, spowodowanej wypadkiem przy pracy, a tym samym - w wyniku wniosku o rentę złożonego w 2012 r. - ZUS powinien był wydać decyzję przyznającą takie właśnie świadczenie zamiast renty z ogólnego stanu zdrowia. Realizując wyrok sądu przyznający rentę wypadkową, organ ten musiał więc jeszcze raz rozpatrzyć wniosek złożony przez czytelnika w 2012 r., przyznając rentę wypadkową i obliczając ją przy zastosowaniu kwoty bazowej, obowiązującej w dniu zgłoszenia tego wniosku. Tak obliczone świadczenie ZUS następnie zwaloryzował w ramach kolejnych marcowych waloryzacji świadczeń, co oznacza, że obecna kwota świadczenia uwzględnia de facto poziom inflacji, który miał miejsce w okresie przypadającym po zgłoszeniu wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy.
Należy zaznaczyć, że przyjęcie do ustalenia wysokości renty wypadkowej aktualnej kwoty bazowej będzie możliwe w przypadku, gdy czytelnik spełni warunki do ponownego obliczenia tego świadczenia, przewidziane w art. 110 ustawy emerytalnej. Jeśli wskaże zarobki przypadające przynajmniej częściowo po dniu, od którego została przyznana renta wypadkowa i będą one wyższe w stosunku do wynagrodzeń poprzednio przyjętych do wyliczenia świadczenia, po złożeniu odpowiedniego wniosku ZUS ponownie obliczy rentę od nowej kwoty bazowej, obowiązującej w dniu zgłoszenia tego wniosku.
Podstawa prawna
Art. 316 par. 1, art. 4779 oraz art. 47714 par. 2 ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101).
Art. 110 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).
Wyrok Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2012 r., sygn. akt II UK 235/11.